Kallimach - Filip Kallimach - biografia, życiorys

Kallimach – a właściwie Filippo Buonaccorsi de Tebadis Experiens (lub Philippus Callimachus Experiens) – urodził się 2. maja roku 1437 w San Gimignano w Toskanii. Był wybitnym włoskim humanistą i pisarzem politycznym posługującym się łaciną.

Pierwszym pewnym (opartym na źródłach) miejscem, gdzie tworzył Buonaccorsi, była Wenecja, gdzie przybył przed rokiem 1460. Następnie w latach 1462-1468 mieszkał w stołecznym Rzymie i pracował w kancelarii kardynała Roverelli’ego. Obracał się wówczas w kręgach nieprzychylnych władzy papieskiej i należał do tzw. Akademii Rzymskiej – organizacji skupiającej wokół Popmoniusa Laetusa badaczy o poglądach antykościelnych oraz entuzjastów dawnej pogańskiej religii przodków. Wówczas przyjął nazwisko Kallimach.

W lutym roku 1468 policja papieska wykryła spisek, którego celem był zamach na papieża Pawła II, obalenie Państwa Kościelnego i zbudowanie na jego miejscu republiki wzorowanej na antycznym Rzymie. O jego organizację z miejsca oskarżono akademików, którzy w obawie przed aresztowaniami zmuszeni zostali do ucieczki z miasta. Kallimach próbował bezskutecznie ubiegać się o azyl m.in. na Sycylii, Krecie, Cyprze i w Grecji, aż ostatecznie osiadł w tureckim Konstantynopolu (Bizancjum). Jednak niepowodzenie osmańskiej inwazji na wyspę Chios doprowadziło do radykalizacji nastrojów społeczeństwa stolicy i w ich konsekwencji Kallimach ponownie musiał uciekać, tym razem przed oskarżeniami o sabotaż działań floty tureckiej.

Schronienie znalazł w Krakowie, do którego przybył w roku 1470, gdzie mieszkał jego krewny, Ainolf Tedaldi. Wkrótce potem wyjechał do Dunajowa, nowopowstałego dworu arcybiskupa lwowskiego Grzegorza z Sanoka, który zyskał sobie opinię centrum umysłowego i kulturalnego okresu humanizmu. W Dunajowie Kallimach oddawał się bez reszty pracy twórczej – napisał wówczas ogromna liczbę utworów poetyckich (elegii miłosnych, memoriałów), czym zyskał sobie uznanie i przychylność wielu osobistości świata polityki ówczesnej Rzeczpospolitej. Tam ponadto zlokalizowało go papiestwo, które podczas sejmu piotrkowskiego jesienią roku 1470 oficjalnie domagało się wydania niedoszłego spiskowca. Do ekstradycji jednak nie doszło, a sytuacja po śmierci papieża Pawła II w roku 1471 stała się dla Kallimacha na tyle spokojna, że ten, podziękowawszy za gościnę swojemu mecenasowi, zdecydował się powrócić do Krakowa.

Przybywszy ponownie do Krakowa Kallimach został wykładowcą Akademii Krakowskiej, a następnie (około roku 1472) trafił na dwór królewski, gdzie powierzono mu edukację i wychowanie młodszych synów Kazimierza Jagiellończyka – późniejszych królów – Jana Olbrachta i Aleksandra. Współtworzył wówczas ponadto tzw. Nadwiślańskie Towarzystwo Literackie (Sodalitas Litteraria Vistulana), skupiające m.in. polskich humanistów, tj. Wojciecha z Brudzewa czy Jana Ursinisa. Już wtedy Kallimach miał wyrobioną pozycję wśród elit polskiego społeczeństwa – po Grzegorzu z Sanoka mecenasami jego stali się Zbigniew Oleśnicki młodszy i rodzina królewska. Był szanowany i ceniony za intelekt, wiedzę oraz znajomość niuansów polityki. Zaufanie to zaowocowało częstym wykorzystywaniem Włocha w misjach dyplomatycznych na dwory Europy Zachodniej – Kallimach wziął udział m.in. w poselstwach królewskich do Budy, Konstantynopola czy Rzymu. 

Swoimi pismami, kontaktami osobistymi i aktywnym udziałem w życiu kulturalnym Rzeczpospolitej Kallimach wywarł trwały i wymowny wpływ życie naukowe Polski końca średniowiecza oraz zaszczepił w umysłach polskich myślicieli i artystów idee włoskiego humanizmu. Wśród dzieł pióra Kallimacha należy wymienić m.in. biografię Grzegorza z Sanoka, w którejh przedstawił on arcybiskupa lwowskiego jako wzór postaw i cnót renesansowych, żywot kardynała Zbigniewa Oleśnickiego oraz „Trzy księgi o królu Władysławie”, czyli biografię Władysława III Warneńczyka.

Filip Kallimach zmarł 1. listopada roku 1496 w Krakowie, a przyczyną jego śmierci była morowa zaraza. Uroczysty pogrzeb zakończył się pochowaniem jego ciała w Bazylice Świętej Trójcy w Krakowie.