Szlachta polska - znaczenie polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne

Pojawienie się stanu szlacheckiego w Polsce było efektem zmian dokonujących się w warstwie rycerskiej średniowiecza. W zamian za usługi militarne rycerze otrzymali wystarczająco dużo przywilejów i ziem, aby stać się liczącą siłą, z którą władca musiał się liczyć.

Kluczowe dla wykształcenia się odrębnego i w miarę jednolitego stanu szlacheckiego były przywileje generalne, które nie wprowadzały rozróżnienia na wyższe i niższe rycerstwo. Przez cały wiek XIV i XV dochodziło do stopniowego rozszerzania i rozbudowywania przywilejów szlacheckich, które przyznawano w zamian za doraźną pomoc militarną jak i za zgodę na objęcie tronu. Czynił tak zarówno Kazimierz Wielki jak i Władysław Jagiełło czy Kazimierz Jagiellończyk. Ostatecznie w roku 1493 zwołano pierwszy dwuizbowy Sejm Walny, w którym zasiadali zarówno przedstawiciele władzy królewskiej, jak i szlachta. Monarchia stanowa zakładała wówczas współrządy króla, duchowieństwa i szlachty.

Tym, co decydowało o wyjątkowości szlachty były liczne przywileje nagromadzone na przestrzeni wieków. Od reszty społeczeństwa odróżniało ich prawo do dziedzicznego posiadania ziemi, jurysdykcja nad poddanymi, nietykalność osobista bez...