Kominform - działalność

Po II wojnie światowej komuniści dochodzili do władzy i dla Stalina koniecznością było stworzenie organu sprawującego kontrolę nad koordynacją ruchu socjalistycznego. We wrześniu 1947 w Szklarskiej Porębie zebrali się przywódcy komunistycznych partii Związku Radzieckiego z Polski, Czechosłowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Jugosławii, Francji i Włoch. Na spotkaniu tym zostało utworzone Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych w skrócie „Kominform” z siedziba w Belgradzie, a od 1948 w Bukareszcie.

Był to organ mający na celu stworzenie wspólnego frontu ideologicznego i politycznego wszystkich partii komunistycznych. W praktyce Biuro miało kontrolować partie, a co za tym idzie – ingerowało w działania w poszczególnych krajach. We wszystkich państwach wprowadzano ten sam system wieloletnich planów gospodarczych, procesów industrializacji, elektryfikacji oraz tworzenia spółdzielni produkcyjnych na wsi. Przecięto naturalne więzy pomiędzy sąsiadującymi państwami jednocześnie zamykając granice. Wyjazdy za granicę były ściśle kontrolowane przez organy bezpieczeństwa. Partie wchodzące w skład Kominformu były zobowiązanie do udzielania sobie pomocy oraz do walki z kapitalizmem, co wiązało się z likwidacją niezależnych kręgów myślowych.

Ponadto celem Biura było dzielenie się doświadczeniami, które miały pomóc we wdrażaniu ideologii socjalistycznej. W czerwcu 1948 roku Biuro Informacyjne uznało uniwersalizm doświadczeń radzieckich. W listopadzie 1948 Georgi Dymitrow scharakteryzował istotę nowego stanowiska ruchu komunistycznego:

„(...) Państwo ludowodemokratyczne stanowi władzę mas pracujących ogromnej większości narodu przy kierowniczej roli klasy robotniczej (...) jest państwem okresu przejściowego powołanym do zapewnienia rozwoju kraju w kierunku socjalizmu (…) buduje się i rozwija we współpracy i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, państwem socjalizmu (…) należy do obozu demokratycznego, antyimperialistycznego”.

Zasadom Kominformu sprzeciwiał się Władysław Gomułka, który twierdził, że Polska powinna posiadać niezależność w wprowadzaniu zmian. Również Jugosławia stawiała opór Biuru Informacyjnemu. Komunistyczna Partia Jugosłowiańska, podobnie jak Polska, miała swoją wizję wdrażania socjalizmu w obręb państwa. W 1949 roku spór ideologiczny zmienił się w spór polityczny pomiędzy Związkiem Radzieckim a Jugosławią. W wyniku tego konfliktu partia jugosłowiańska została usunięta z Biura Informacyjnego.

W 1953 roku działalność Kominformu uległa znacznemu ograniczeniu. Ostateczne rozwiązanie Biura Informacyjnego nastąpiło w 1956 roku.