Adam Mickiewicz „Romantyczność” - „Romantyczność” jako manifest światopoglądowy. Opracowanie

„Romantyczność” Adama Mickiewicza to utwór, który z perspektywy czasu możemy uznać za krótkie i zwięzłe przedstawienie światopoglądu romantycznego. Ukazał się on w 1822 r. w tomie „Ballady i romanse” uznawanym za pierwsze dzieło polskiego romantyzmu.

Dzieło to możemy podzielić na dwie części. Pierwsza to opowieść o Karusi, która widzi zjawę swego ukochanego. Jej zachowanie dostrzegają mieszkańcy miasteczka, a większość z nich zaczyna wznosić modły i wierzy w jej nieziemskie zdolności. Na drugim biegunie pojawia się mędrzec. Nie może dostrzec przez szkiełko i oko widma, dlatego kwestionuje widzenie Karusi. Sam podmiot liryczny staje po stronie dziewczyny i ludu, który potrafi dostrzec to, co jest niewidoczne dla oczu.

Przedstawiona historia staje się przyczynkiem do rozważań teoretycznych snutych przez osobę opowiadającą. Postać starca to Jan Śniadecki, człowiek doskonale wykształcony - astronom i matematyk przedstawiający myślenie racjonalne. Jego przeciwieństwem jest podmiot liryczny. Postać niewywodząca się z ludu, również będąca przedstawicielem inteligencji. Różnica między nimi jest taka, że jeden ma otwarte tylko oczy, drugi oczy i serce.

„Dziewczyna duby smalone bredzi, / A gmin rozumowi bluźni…” - te słowa wypowiada starzec. Jak widzimy, krytykuje on zachowanie zgromadzonych ludzi i za wszelką cenę pragnie podporządkować wszystko rozumowi. W innym tonie utrzymana jest wypowiedź narratora: „Dziewczyna czuje - odpowiadam skromnie - / A gawiedź wierzy głęboko; / Czucie i wiara silniej mówi do mnie / Niż mędrca szkiełko i oko.” Warto jeszcze przytoczyć krytykę, którą wypowiada on pod adresem przedstawiciela racjonalistów: „Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu, / Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce. / Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!”. Te słowa można uznać za najpełniejsze przedstawienie manifestu światopoglądowego twórców romantycznych.

Mottem „Romantyczności” są słowa z „Hamleta” Williama Shakespeare’a: „Zdaje mi się, że widzę… gdzie? / Przed oczyma duszy mojej”. Natomiast na końcu dzieła pada taki zwrot: „miej serce i patrzaj w serce”. Utwór jest jakby spięty klamrą. Do jego zrozumienia kluczowe jest spojrzenie na przedstawione wydarzenia za pomocą uczuć. Taki światopogląd manifestuje w „Romantyczności” autor. Postać Śniadeckiego jest nie tylko nawiązaniem do konfliktu klasyków z romantykami, ale także pokazuje, że ten sposób widzenia dostrzega życie we wszystkim, tylko nie w tym, co naprawdę żyje. Romantyzm skupia się na ulotności, uczuć nie można dostrzec, nie można zbadać. Trzeba je odczuć, tylko wtedy życie jest pełne.

„Romantyczność” to zapowiedź nowego sposobu oglądania rzeczywistości. Nie będzie to już analityczne i rozumowe podejście. Teraz na pierwszy plan wysuną się intuicja, uczucia i dusza. To one będą miernikami świata.