„Ludzie ludziom zgotowali ten los” - jak rozumiesz motto z „Medalionów” Nałkowskiej?

Słowa zamieszczone na początku „Medalionów” Zofii Nałkowskiej, są rozwijane w dalszej  części zbioru opowiadań. Kolejne rozdziały przytaczają wydarzenia, które w kontekście frazy: „ludzie ludziom zgotowali ten los” stają się jeszcze bardziej bestialskie i okrutne, gdyż mamy świadomość, że zbrodni tych dopuścił się nie kto inny lecz człowiek.

W motcie „Medalionów” odsłonięta zostaje ciemna strona ludzkiej natury. Wszystkie okrucieństwa towarzyszące wojnie, takie jak obozy śmierci, pogromy, bestialskie traktowanie bliźnich, były owocem działań człowieka. Ta najwyżej postawiona w hierarchii istota zamieszkująca naszą planetę, zrównała się ze zwierzętami. Można nawet zauważyć jedną różnicę, o ile okrucieństwa w świecie przyrody często wiążą się z walką o przetrwanie, bestialstwo i sadyzm ludzi było świadome i wyrafinowane. Co najgorsze, wiele osób czerpało satysfakcję z zadawania bólu innym.

Z wydarzeniami opisanymi w „Medalionach” wiąże się także uprzedmiotowienie (reifikacja) ofiar. Łącząc to z zezwierzęceniem oprawców, otrzymujemy obraz zdegradowanej ludzkości, pozbawionej przymiotów danych nam przez Stwórcę. Cała sfera kultury, dorobek cywilizacyjny został zaprzepaszczony, poprzez próby podbicia całego świata i unicestwienia ras innych niż aryjska. Te barbarzyńskie zamiary powzięte przez jednych reprezentantów rasy ludzkiej zostały wymierzone w innych jej przedstawicieli. Przyniosły one cierpienie milionom ludzi, zniszczyły kulturę tworzoną przez setki lat oraz zostawiły trwały ślad na psychice każdego człowieka zamieszkującego kulę ziemską.

Słowa zamieszczone przez Zofię Nałkowską na początku „Medalionów” obarczają człowieka absolutną odpowiedzialnością za zbrodnie, które zostały popełnione w czasie wojny. Nie ma tutaj mowy o jakimkolwiek usprawiedliwianiu. Wina leży po stronie ludzkości, która obróciła się przeciw sobie samej. Krzywdy wojenne nie są jedyną manifestacją „tego losu”, chodzi także o zniszczenie pewnych wartości, zaprzepaszczenie dorobku cywilizacyjnego oraz utrudnienie dialogu międzyludzkiego. Druga wojna światowa zbiera przecież pokłosie do dzisiaj, chociażby przez komplikowanie stosunków międzynarodowych. Jednak najbardziej w „Medalionach” zostaje uwypuklona krzywda i cierpienie ludzkie oraz częsta satysfakcja jaką przynoszą takie działania oprawcom. Autorka nie ma wątpliwości, że odpowiedzialność za ten stan ponosi nie kto inny lecz człowiek, który kształtując świat nadał mu właśnie taki bieg. Dlatego też można wydzielić dwa aspekty działań ludzkich - globalne (tworzące obraz świata przez decyzje na wyższych szczeblach) oraz indywidualne (poszczególnych ludzi w indywidualnych sytuacjach).