Adam Mickiewicz „Księgi Narodu Polskiego i Pielgrzymstwa Polskiego” - opracowanie

„Księgi Narodu Polskiego i Pielgrzymstwa Polskiego” Adama Mickiewicza to jeden  utworów wieszcza poruszających tematy aktualne dotyczące sytuacji politycznej, w jakiej znalazła się Polska. W kilku krótkich rozdziałach Mickiewicz pisze o tragicznym losie Polaków jako narodu chrześcijańskiego oraz Polski jako Chrystusa narodów. Mickiewicz w ostrych słowach krytykuje zachowanie innych państw europejskich, które nie reagują na to, co dzieje się z mapą Europy – znika z niej Polska.

Polska to Chrystus narodów. Dochodzi do rozbiorów, które niszczą ojczyznę poety. Kraj znika z mapy Europy, zostaje rozdzielony pomiędzy trzy europejskie mocarstwa – Rosję, Prusy i Austrię. Srogo komentuje Mickiewicz rządzących tymi państwami hipokrytów – Teresa, Katarzyna i Fryderyk – trzy imiona, które powinny kojarzyć się ze świętością, podczas gdy przywołują na myśl sępy, oddają cześć jedynie Interesowi. Są w Europie również inne państwa, które czczą podobne bóstwa takie jak: Poprawność polityczna, Równość (Francja). Innymi narodami chrześcijańskimi są Irlandia i Belgia.

Mickiewicz nie przebiera w słowach. Jednocześnie rozczula się nad sytuacją Polski. Nazywa ją nie tylko Chrystusem narodów, ale i męczennikiem za wolność innych katolickich narodów. Polska znosi męczarnie niczym Chrystus, który był ucieleśnioną sprawiedliwością. Sprawiedliwość tą obdarto z wszystkiego, umęczono i zabito. Pomimo to Chrystus wygrał, bo trzy dni później zmartwychwstał, wrócił i zatriumfował, zamieszczając w Rzymie krzyż jako symbol swojego niezaprzeczalnego zwycięstwa.  

Poeta prorokuje, że tak właśnie stanie się z samym narodem polskim. Umęczony i ukrzyżowany przez trzy wrogie mocarstwa – Austrię, Rosję i Prusy, zostanie wskrzeszony, nie podda się, nie ugnie. Tak naprawdę Chrystusa narodów nigdy nikt nie zdoła pokonać, bo naród ten jest dumny, nie ukorzy się przed nikim. To naród nieugięty, o silnej woli i wierze. Naród polski od samego początku wierny był tylko jednemu, prawdziwemu Bogu – Bogu wszystkich katolików. To naród szlachetny i niepokonany.

Adam Mickiewicz w „Księgach Narodu Polskiego i Pielgrzymstwa Polskiego” porusza również temat pielgrzymki oraz sytuacji skazanych na zsyłki w głąb Syberii oraz emigrantów (wśród nich znajduje się również Mickiewicz). Poeta wyraźnie zaznacza, że ci, którzy pozostali w granicach Polski nie mogą jej bronić w żaden sposób, natomiast przebywający na emigracji są w stanie walczyć o dobro Polski, ku jej chwale i to oni przetrwają w pamięci narodu. Polak to przede wszystkim pielgrzym, który nie tyle szuka ojczyzny, ale i miejsca świętego. Zadaniem każdego Polaka jest pielgrzymowanie.

Wieszcz narodowy po raz kolejny porusza aktualny temat i problematykę narodowowyzwoleńczą. Prosi w tej księdze o cierpliwość wszystkich stłamszonych carskimi prześladowaniami i wiarę w to, że wyzwolenie nadejdzie. Po raz kolejny Mickiewicz podkreśla rolę Polski jako Chrystusa narodów, który dzięki swojemu cierpieniu wyzwoli inne narody. Być może naród zostanie umęczony i pogrzebany, ale z pewnością nie zostanie pozbawiony godności. Polska zmartwychwstanie w blasku triumfu, będzie wywyższona tak, jak niegdyś była poniżana.