Albert Camus „Dżuma” - metaforyczny sens „Dżumy”. Opracowanie

„Dżuma” Alberta Camusa to powieść o charakterze parabolicznym. Przedstawione w niej zdarzenia mogą zostać odczytane jako wyraz ogólnych prawd o ludzkim życiu. Tytułowa choroba jest tylko jednym z wielu zagrożeń, jakie czyhają na człowieka, zaś bohaterowie uosabiają pewne postawy, które można spotkać w każdych warunkach. Ich charakterystyka jest dość schematyczna, wyrazista tak bardzo, że stanowią oni wręcz symbole pewnych wartości.

Słowa motta: „Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje” wyraźnie wskazują, że utwór jest metaforą, którą należy rozszyfrować. Metaforą jest sama dżuma, która oznacza różnego rodzaju zło. Można ją odczytywać jako alegorię wojny, choroby, albo szerzej, zła tkwiącego w człowieku i świecie. Zmagania bohaterów z epidemią stanowią więc alegoryczny obraz ludzkiego życia, które nieustannie obcuje ze złem. Wartość człowieka zależy od tego, jaką wobec tego zagrożenia przyjmie postawę. Camus ukazuje ludzi kierujących się heroizmem, choć jest to heroizm codzienny, pozbawiony patosu i sławy, ale też osoby, które się wahają, szukając właściwej drogi oraz przykłady tchórzostwa i egoizmu. Los, jaki spada na mieszkańców Oranu, dla wszystkich jest taki sam, wszyscy zostają uwięzieni w zarażonym mieście. Każdy może paść ofiarą dżumy, każdy traci kogoś bliskiego. Nikt nie jest wolny od nieszczęść i cierpienia, jednak postawy wobec zagrożenia są bardzo różne.

Jako wzór zostaje ukazany doktor Rieux, miejscowy lekarz, który dzielnie stawia chorobie opór. Sytuacja może się wydawać beznadziejna, na dżumę nie ma skutecznego lekarstwa, za to ryzyko zarażenia jest bardzo duże. Nawet lekarz niewiele jest w stanie zrobić. Mimo to doktor uważa, że jego obowiązkiem jest nieść pomoc cierpiącym i podejmować działania profilaktyczne. Życie lekarza jest ciągłą walką, sam skromnie twierdzi: „Najważniejsze to dobrze wykonać swój zawód”. Nie uważa się za bohatera ani świętego, po prostu realizuje swoje zadanie, robi to, co do niego należy, najlepiej jak potrafi.

Tarrou zachowuje się podobnie, on także naraża własne życie dla ratowania innych, jednak jego postać przypomina raczej męczennika. Walka z dżumą to nie pierwszy raz, gdy poświęca się dla dobra ogółu. Walka ze śmiercią byłą celem jego życia. O ile Rieux można określić jako realistę, Tarrou jest idealistą dążącym do doskonałości. On sam określa to świętością, choć to świętość bez Boga. O ile doktorowi przyświecają pewne konkretne zasady, Tarrou jest wiedziony wzniosłą ideą. Pod tym wzglądem przypomina nieco ojca  Paneloux, którego ideą jest religia. Duchowny wierzy, że wszystko jest dziełem Boga. Dlatego początkowo interpretuje epidemię jako karę za grzechy. W ten sposób łatwiej mu pogodzić się z rzeczywistością. Jeśli zło pochodzi od Boga jest sprawiedliwe i ma swój sens. Dopiero śmierć dziecka pozbawia go tej pewności.

Wymienieni wyżej bohaterowie kierują się cały czas swoimi przekonaniami. Nie ma w nich wątpliwości. Nawet ojciec Paneloux, choć zmienia zdanie, przyznając, że to nie może być kara za grzechy, nie traci wiary w Boga. Na tym tle wyróżnia się dziennikarz Rambert. Jest to postać dynamiczna, ulegająca przemianie. Początkowa obojętność i odcinanie się od tragedii zostają przełamane. Raymond czuje się częścią orańskiej społeczności, zdaje sobie sprawę, że zło dotyczy każdego i nikt nie może pozostać na nie obojętny.