Tyrteusz - charakterystyka postaci i twóczości

Tyrteusz, inaczej zwany też Tyrtajosem, to poeta i śpiewak greckiego pochodzenia. Choć nie zachowało się wiele jego dzieł, zyskał sławę i stał się inspiracją dla przyszłych pokoleń.

Poeta urodził się w VII wieku przed naszą erą. Jego pochodzenie nie jest do końca ustalone, jednak podaje się, że był on Spartaninem lub Ateńczykiem. O życiu artysty wiadomo niewiele. Brał on udział w II wojnie meseńskiej, podczas której zagrzewał Spartan do walki. Mimo, iż byli oni niechętni Ateńczykom (legenda ta ma swoje uzasadnienie, jeśli przyjmiemy, że Tyrteusz pochodził z Aten), wybrali na swojego wodza poetę, ponieważ wyrocznia delficka wywróżyła walczącym zwycięstwo tylko przy boku Ateńczyka. Chociaż Tyrteusz był kulawy i niezbyt sprawny fizycznie, to dzięki swoim umiejętnościom poetyckim przyczynił się do zwycięstwa Spartan.

Swój talent wykorzystywał do tworzenia utworów przede wszystkim patriotycznych, takich, które zagrzewały do walki i dodawały otuchy. Z jego dzieł zachowało się do dziś jedynie około stu pięćdziesięciu wersów, które zastały podzielone na pięć ksiąg. Większość jego twórczości poświęcona jest odwadze i męstwu, które są niezwykle ważne podczas bitew i wojen. Tyrteusz namawiał ludzi do otwartej walki i honorowej postawy nie tylko wobec współwalczących, ale też wobec wroga. Jego poezja to wspaniałe pieśni bojowe i patriotyczne, elegie marszowe i inne utwory o charakterze patriotycznym. Najbardziej znanym utworem Tyrteusza jest „Wezwanie do walki”. Poeta wychwala w nim śmierć, którą walczący ponosi w czasie bitwy o ukochaną ojczyznę. Według niego oddanie swojego życia w tak ważnej sprawie jest godne uwagi oraz naśladowania. Poeta pogardza natomiast osobami, które rezygnują z walki o kraj, poddają się lub uciekają. Takich ludzi nazywa „żebrakami”, ponieważ jedyne co ich czeka, to wieczna tułaczka.

Od imienia poety powstał popularny, zwłaszcza w polskim romantyzmie, nurt poezji tyrtejskiej ( tyrteizm). Następne pokolenia poetów wzorowały się na artyście i podziwiały za jego umiejętności tworzenia utworów patriotycznych. Mianem poezji tyrtejskiej określa się utwory polityczne, patriotyczne , zagrzewające do walki. Zaś postawa tyrtejska oznacza zachowanie odważne i honorowe.