Ernest Hemingway - charakterystyka twórczości

Ernest Hemingway rozpoczął swoją przygodę z literaturą jeszcze w czasach licealnych jako redaktor i reporter szkolnych gazetek, zaś jego poważna współpraca z dziennikiem „Toronto Star” rozpoczęła się po powrocie z wojny, w 1920 roku. Dziennikarski epizod odegrał bardzo ważną rolę dla kształtowania się jego późniejszego, charakterystycznego stylu w prozie, który realizował w krótkich, rzeczowych zdaniach, nadających narracji żywego tempa. Świat przedstawiony powieści i opowiadań Hemingwaya był kreowany z całkowitym realizmem, bez niepotrzebnych ozdobników i karkołomnych metafor, które mogłyby zaciemniać refleksyjny ton fabuły.

Jego pierwsze opowiadania nosiły wyraźne piętno fascynacji epoką romantyzmu, zaś począwszy od powieści „Słońce też wschodzi” w kierunku ideowym twórczości Hemingwaya zaczął zaznaczać się przełom wynikający z doświadczeń wojennych i poczucia spełnienia obowiązku wobec ojczyzny, jakie towarzyszyło młodemu pokoleniu Amerykanów, nazwanego później „straconym pokoleniem”. Jego koncepcją było wyzwolenie sztuki i artysty na wszelkich możliwych płaszczyznach – od warstwy formalnej tekstów, poprzez swobodę w doborze tematów, aż po wolność osobistą i obyczajową w życiu prywatnym.

Rok 1929 przyniósł najbardziej znaczące wydarzenie w karierze artystycznej Hemingwaya w postaci opowiadania „Pożegnanie z bronią”, które poruszyło opinię publiczną i przyniosło pisarzowi ogólnoświatowy rozgłos. Jego wymiar pacyfistyczny stał się jednocześnie pewnego rodzaju znakiem rozpoznawczym tego twórcy, powracając także w utworze „Komu bije dzwon”, który promował postawę heroicznej walki nawet w obliczu niechybnej śmierci. Oba dzieła nosiły na sobie wyraźne piętno autobiografizmu, odzwierciedlając wojenne doświadczenia Hemingwaya zarówno z frontu, na którym walczył w młodości, jak i z hiszpańskiej wojny domowej, gdzie znalazł się w roli korespondenta. Rzeczywiste postaci, na których inspirowani byli bohaterowie tych utworów, zostały przedstawione pod zmienionymi nazwiskami, w twórczości amerykańskiego pisarza pojawiła się również powieść stricte autobiograficzna, w pełni odzwierciedlająca realia, a wydana po śmierci artysty – „To co prawdziwe o świecie”.

Lata 30-te aż do wybuchu drugiej wojny światowej Hemingway spędził na podróżach po całym świecie, które zaowocowały udanymi cyklami reportaży. Ostatnia dekada jego twórczości stoi natomiast pod znakiem opowiadania „Stary człowiek i morze”, które weszło do kanonu lektur szkolnych w wielu krajach na całym świecie (w tym również w Polsce), pozostając utworem najbardziej kojarzonym z nazwiskiem tego pisarza. Jego istotą było zobrazowanie wytrwałej, momentami wprost heroicznej walki z własnymi słabościami i przeciwnościami losu, wobec których bohater zachowuje chłodną, męską postawę.

Cechą charakterystyczną prozy beletrystycznej Hemingwaya jest minimalizm, z jakim nie tylko opowiadał o świecie, ale również kreował bohaterów. Są oni pozbawieni głębokiego rysunku psychologicznego, a ich działanie ogranicza się jedynie do zobrazowania pewnych postaw i zachowań w trudnych sytuacjach życiowych, przed którymi stawia ich fatum. Do klęsk, które spadają na nich ze świata zewnętrznego, nie stanowiąc efektu ich własnych błędów, podchodzą zawsze ze stoickim spokojem i racjonalną prostotą.