Totalitaryzm - Stalinizm w Polsce - historia i charakterystyka

W 1944 r., kiedy na tereny Polski wkroczyła Armia Czerwona kierując się wprost na Berlin, stało się jasne, że ZSRR ma wobec Polski szczególne plany. Po zakończeniu II wojny światowej nastąpił proces stalinizacji w Polsce. Stalin miał bardzo silny wpływ na władze w Polsce, znalazł sobie do rządzenia ludzi całkowicie podległych stalinowskiej ideologii.
.
Europa została podzielona tzw. „żelazną kurtyną” – były to słowa Winstona Churchilla, który podsumował strefy wpływów w Europie. Okres 1945 r. do 1953 r. w Polsce naznaczony jest procesem stalinizacji kraju. W 1953 r. umiera Stalin i sam stalinizm się kończy, jednak komunizm pozostanie jeszcze na bardzo długi czas.

Stalinizm zaczął od likwidacji opozycji i sojuszników zachodnich mocarstw w Polsce. W 1947 r. utworzono tzw. Kominform – Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych. W Polsce partia komunistyczna rosła w siłę. Jedyną ówczesną partią, która była w stanie stawić czoła komunistom, był PSL (Polskie Stronnictwo Ludowe), jednak mu się to nie udało. Przewodniczący PSL – Stanisław Mikołajczyk – musiał uciekać z kraju, ponieważ komuniści widzieli w nim poważne zagrożenie.

Rozpoczęła się budowa aparatu terroru i komunistycznego reżimu. Ludzie byli inwigilowani, śledzeni i przesłuchiwani. Szczególnie krwawo obchodzono się z przeciwnikami politycznymi  i żołnierzami Armii Krajowej. Stalin dążył do zbudowania w Polsce systemu monopartyjnego, nastąpiło połączenie PPR i PPS, które dały początek PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) Władzę w kraju objął Bolesław Bierut.

Każda decyzja polityczna była dyktowana przez ZSRR lub omawiana za pośrednictwem ZSRR. 22 lipca 1952 r. uchwalono nową konstytucję. Konstytucja była stricte wzorowana na dokumencie radzieckim. Zniesiono urząd prezydenta i wprowadzono instytucję zwaną Radą Państwa. Polska na rozkaz Związku Radzieckiego musiała odrzucić proponowany przez Amerykę plan Marshalla, który był skierowany do wszystkich państwo wyniszczonych po wojnie. Gospodarka w Polsce była mocno scentralizowana, znajdowała się w rękach państwa.

Nasilały się represje wobec niewygodnych politycznie obywateli. Masowe aresztowania, wywóz na Wschód do obozów sprawiły, że sytuacja w Polsce stawała się coraz bardziej dramatyczna. Na wzór radziecki, próbowano zbudować w Polsce kult wodza – Bolesława Bieruta. Pomysł nie powiódł się.
 
W prasie i telewizji panowała sroga cenzura, która dopuszczała tylko państwowe, oficjalne informacje. Także uniwersytety znalazły się pod wpływami politycznymi, ucierpieli na tym naukowcy oraz prowadzone przez nich badania.

Ostro atakowano katolickie grupowania, aresztowano wielu księży. W 1953 r. wydano dekret ludowy, który pozwalał kontrolować działalność Kościoła. Aresztowano prymasa Stefana Wyszyńskiego, co odbiło się głośnym echem w kraju.

Po śmierci Stalina, który zmarł 5 marca 1953 r., nastąpiła chwilowa odwilż w procesie stalinizacji. Polska wciąż była pod wpływem Moskwy, jednak terror nie był już tak widoczny.