Przyczyny terroryzmu i skutki terroryzmu - charakterystyka, przykłady

Zjawisko terroryzmu posiada dosyć długo historię. W XI wieku po raz pierwszy aktów terrorystycznych dokonała muzułmańska sekta asasynów (inaczej nizarytów), której przewodził Hassan Ben Sabbah. Trudnili się oni między innymi morderstwami na zlecenie - ofiarami padali krzyżowcy zmierzający do Ziemi Świętej. W późniejszych epokach dopiero wiek XIX przyniósł rozpowszechnienie się metod terrorystycznych, głównie za sprawą organizacji anarchistycznych (np. rosyjskiej Narodnej Woli). 

Z czasem także inne grupy uciekały się do środków terrorystycznych, a w szczególności te o charakterze narodowowyzwoleńczym bądź religijnym. Próbując zrozumieć przyczyny pojawienia się terroryzmu trzeba wziąć pod uwagę kilka kwestii. Na początek warto rozważyć zagadnienia związane z psychiką ludzką, które w dużej mierze kształtują sposób zachowania człowieka. Emocje odgrywają niebagatelną rolę w procesie społecznym - pod ich wpływem często podejmowane są decyzje. W przypadku, gdy nie możemy osiągnąć tego, czego oczekujemy częstokroć pojawia się frustracja, która z kolei może przerodzić się w złość i agresję. Ugrupowania terrorystyczne walczące o realizację swoich postulatów i nie widzące nadziei na ich spełnienie zaczynają używać jedynego środka, który jest w stanie wyrazić ich frustrację i zwrócić na siebie uwagę opinii publicznej - terroryzmu. 

Działalność terrorystyczna jest zatem odpowiedzią na brak możliwości zaspokojenia potrzeb. Ważnym czynnikiem decydującym o powstaniu zjawiska terroryzmu jest fundamentalizm religijny. Frustracja połączona z ideologią religijną uzyskuje sankcję boską i często przeradza się w „świętą wojnę” za wiarę. Terroryzm organizacji religijnych jest groźniejszy, bowiem ma silną podbudowę ideologiczną. Wydaje się, iż na eskalację zjawiska terroryzmu miał również wpływ gwałtowny wzrost populacji na świecie. Od początku XX wieku do chwili obecnej przybyły niemal 4 miliardy ludności. Większa liczba osób na danym terenie automatycznie wytwarza mechanizm konkurencji, a w dalszej perspektywie rodzi konflikty. 

Warto zastanowić się także jakie konsekwencje niesie ze sobą terroryzm. Wyróżniamy trzy rodzaje skutków terroryzmu: społeczne, polityczne oraz gospodarcze. W odniesieniu do pierwszej grupy są to przede wszystkim ofiary śmiertelne zamachów (często cywile niemający nic wspólnego ze sprawą) - rodzą się tragedie rodzinne oraz wspólnotowe po stracie któregoś z członków grupy. Powstaje lęk przed atakiem terrorystycznym, często przybierający formę zbiorowej paniki - społeczeństwa czują się zastraszone i żyją z permanentną obawą o ewentualny atak. Takie postawy społeczne wywołują destabilizację i chaos w państwie. Jeśli weźmiemy pod uwagę kwestię skutków politycznych, wówczas mamy do czynienia z dwoma zachowaniami społecznymi. 

W pierwszym wypadku może narodzić się zbiorowa niechęć do organizacji terrorystycznych i ugrupowań, partii etc. o podobnym, co one profilu. Reakcją tu będzie większe poparcie w wyborach dla kandydatów o charakterze konserwatywnym, wprost potępiajacym działania rebelianckie. Z drugiej strony może narodzić się zjawisko napięć wewnątrzspołecznych, które przejawią się we wzroście roli grup nacjonalistycznych, występujących przeciw niektórym mniejszościom narodowym, np. arabskim (od kilku lat obserwujemy to we Francji). Wreszcie skutki gospodarcze, czyli gwałtowne wahania cen na giełdach, wzrost cen ropy naftowej, spadek dochodów w turystyce czy w przypadku Stanów Zjednoczonych znaczne zwiększenie wydatków na zbrojenia, które potrzebne są w wojnie z terroryzmem. 

Terroryzm w II połowie XX wieku stał się zjawiskiem niemal powszechnym. Po zamachach na World Trade Center w 2001 roku walka z nim stała się sprawą priorytetową w niektórych państwach i kształtuje ich strategie polityczne.