Starzenie się społeczeństwa - na czym polega? Przyczyny i skutki starzenia się społeczeństwa

Proces starzenia się społeczeństw na świecie nabrał w ostatnich dziesięcioleciach niemal zawrotnego tempa. Zjawisko dotyczy przede wszystkim państw o wysokim stopniu rozwoju. Wywołane jest to przede wszystkim niskim przyrostem naturalnym. Co złożyło się na taki stan rzeczy?

Lista przyczyn jest długa i zawiera czynniki zarówno ze sfery demograficznej, jak i społeczno-ekonomicznej. Wzrost zamożności społeczeństw stał się ważnym impulsem do zmiany stylu życia obywateli – przejawił się on głównie w konsumpcjonizmie. Osoby nastawione na zysk, karierę i miłe spędzanie czasu rzadziej decydują się na małżeństwo i posiadanie potomstwa. Nawet będąc w związku małżeńskim, starają się one głównie o zapewnienie sobie odpowiedniej stopy życia, realizację planów zawodowych, a dopiero w następnej kolejności myślą o dziecku.

Znaczny wzrost aktywności zawodowej (i nie tylko) kobiet sprawia, iż znacznie później decydują się one na macierzyństwo, ponadto najczęściej rodzą jedno albo dwoje dzieci. Młodym rodzicom potomstwo jawi się często jako przeszkoda w karierze oraz obciążenie fizyczne i psychiczne. Konsekwencją takiego podejścia jest mała liczba urodzeń, a tym samym i starzenie się społeczeństwa, czyli – powiększanie się liczby osób starszych w stosunku do całości ludności. Warto zwrócić uwagę na kolejny czynnik wpływający na taką zmianę struktury demograficznej narodów, mianowicie – wydłużenie okresu życia. Z pewnością miał na to znaczny wpływ rozwój techniki i medycyny. Osoby starsze mogą korzystać z najnowszych, skuteczniejszych terapii i technologii leczenia, mają zwiększony dostęp do lekarstw oraz systemu opieki zdrowotnej. Wszystko to zmniejsza stopień umieralności. Tak pokrótce można scharakteryzować przyczyny starzenia się społeczeństw.

Warto wspomnieć również, jakie konsekwencje niesie ze sobą ów proces. W przeważającej części to gospodarka cierpi najbardziej – pogarsza się położenie ekonomiczne krajów, w których takie zjawisko występuje. Większa liczba osób starszych oznacza znacznie mniej rąk do pracy, tym samym – to coraz bardziej uszczuplone grono obywateli w wieku przedemerytalnym jest zobowiązane zarabiać na świadczenia emerytalne. Skarb państwa w sytuacji odwrócenia proporcji wiekowej na rzecz osób starszych musi zwiększyć wydatki na emerytury, wobec czego znaczna część potencjału gospodarczego idzie na zaspokojenie potrzeb konsumpcyjnych ludzi w wieku emerytalnym. To z kolei może mieć wpływ na zahamowanie rozwoju gospodarki.

I wreszcie warto także dodać, iż niemałym obciążeniem dla skarbu państwa jest wzrost wydatków na służbę zdrowia, z usług której korzystają w przeważającej części osoby starsze. Jest więc zjawisko starzenia się społeczeństwa dużym wyzwaniem dla władz państwowych. Problem ten próbuje się rozwiązywać m.in. poprzez podwyższanie progów emerytalnych oraz politykę sprzyjającą zwiększaniu liczby potomstwa, jednakże są to tylko półśrodki, które nie zniwelują w pełni tego zjawiska.