Produkcyjność: wiek przedprodukcyjny, poprodukcyjny, produkcyjny. Definicja, charakterystyka

Produkcyjność oznacza możliwość wytworzenia przez poszczególną osobę pewnego dochodu, pracująca jednostka bowiem przeznacza energię na wytworzenie dóbr materialnych i niematerialnych. Ze względu na fakt istnienia produkcyjności możemy wyróżnić trzy grupy ludności: przedprodukcyjną, produkcyjną i poprodukcyjną.

Pierwsza grupa ludzi – w wieku przedprodukcyjnym – to osoby w wieku do 18 lat. Osoby te podlegają obowiązkowi szkolnemu do osiemnastego roku życia (w Polsce), więc oczywiste jest, że większość swojego czasu poświęcają nauce, a nie pracy. W związku z tym ich produkcyjność jest bardzo niewielka.

Inną grupę stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym, czyli osoby, które osiągnęły wiek emerytalny ustalony prawem danego kraju (w Polsce to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Osoby te otrzymują od państwa emerytury i jeśli chcą, mogą dalej pracować. Ze względu jednak na pewne problemy pojawiające się w związku z wiekiem, ich produkcyjność jest stosunkowo nieduża.

Właściwą, najbardziej dochodową dla gospodarki grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym (produktywnym) mieszczące się w przedziale wiekowym od 18 lat do 60 (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni). Grupę osób w wieku produkcyjnym można podzielić ponadto na dwie części: osoby mobilne (czyli zgadzające się na wyjazdy w poszukiwaniu pracy) – do 44 lat i w wieku niemobilnym – powyżej 44 roku życia.

Osoby w wieku produkcyjnym stanowią trzon gospodarki każdego kraju, więc w interesie państwa jest, by było ich jak najwięcej – ich praca przecież nie tylko wpływa na funkcjonowanie i rozwój gospodarki, ale także pozwala na utrzymanie osób w wieku poprodukcyjnym.

W rozwiniętych krajach Europy Zachodniej, choć zjawisko to w coraz większym stopniu dotyczy także Polski, mamy do czynienia z procesem starzenia się społeczeństw. Jest to związane z bardzo niskim, a nawet ujemnym przyrostem naturalnym. Wpływa to na zmniejszenie liczebności roczników młodych, co owocuje zmniejszaniem się liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, a tym samym w kolejnych latach – produkcyjnym. Co więcej, cały czas wzrasta liczba osób w wieku poprodukcyjnym, bowiem zaawansowana medycyna i higieniczny tryb życia zwiększają średnią długość życia.

Problem starzenia się społeczeństw jest jednym z bardziej istotnych, z jakimi muszą zmierzyć się nowoczesne społeczeństwa. Konieczne jest tutaj leczenie objawów – w postaci reformy systemu emerytalnego, który będzie w stanie zapewnić utrzymanie dużej grupy osób w wieku poprodukcyjnym, ale również i przyczyn problemu – wprowadzenia systematycznej polityki sprzyjającej zwiększeniu przyrostu naturalnego (dłuższe urlopy macierzyńskie, zapewnienie opieki w postaci przedszkoli itp.). Im wyższy będzie przyrost naturalny, tym mniejsze ryzyko przyszłego niedoboru osób w wieku produkcyjnym, które są przecież kluczowe dla sprawnego działania gospodarki.