Kolektywizm - definicja, charakterystyka, przykłady

Kolektywizm jest ideą zgodnie z którą podkreślana jest dominująca rola zbiorowości oraz wspólnoty. Dobro społeczeństwa winno przeważać nad dobrem jednostki. 

Zwolennicy kolektywizmu w swoich rozważaniach koncentrują się na społeczności takiej jak np. naród. 

U podstaw filozoficznych kolektywizmu leżą takie idee jak holizm oraz organicyzm. Holizm to pogląd głoszący, iż wszystkie zjawiska mają formę całościową. Wyniku zjawisk nie można uzyskać za pomocą zsumowania poszczególnych składników. Zasad rządzących całością nie da się także wywnioskować na podstawie prawidłowości składników. Z kolei organicyzm zakłada funkcjonowanie społeczeństwa jako jednego, całego, spójnego organizmu. Od wzajemnego współpracowania (tak jak części organizmu) instytucji zależy sprawność przebiegu procesów społecznych. 

Jedną z form kolektywizmu jest korporacjonizm. Głosi on uspołecznienie procesów decyzyjnych oraz interesów sektorów. Inaczej mówiąc, dąży on do godzenia interesów pracowników oraz pracodawców w celu polepszenia warunków pracy, rozwoju przemysłu, a także politycznej kontroli nad środowiskiem pracy. 

Pierwszy o kolektywizmie mówił Michaił Bakunin, XIX-wieczny rosyjski rewolucjonista i ideolog anarchistyczny. Przyszłość społeczeństw widział w kolektywistycznym, pozapaństwowym życiu. 

Kolektywizm w wymiarze ekonomicznym odnosi się do własności dóbr lub środków produkcji (albo obu z wymienionych). Zgodnie z nim pewne rzeczy powinny być odebrane indywidualnym jednostkom, stając się jednocześnie dobrem całego społeczeństwa. 

Kolektywizm przejawiał się w ideologiach totalitarnych. Faszyzm akceptował własność prywatną, z kolei komunizm całkowicie ją odrzucił uznając wszystkie środki produkcji oraz wytwarzane za ich pomocą dobra za własność ogółu. Niektórzy ideologowie doszukiwali się form kolektywizm także w demokracji i związanej z nią teorią umowy społecznej (państwo jako wynik porozumienia między ludźmi).