Partykularyzm - definicja, charakterystyka, przykłady

Partykularyzm to dążenie do wyodrębnienia się z pewnej określonej całości na podstawie zachowania odmienności w zakresie politycznym, gospodarczym lub kulturalnym. To stanowisko, na podstawie którego ośrodki władzy i administracji pomijają interesy danego społeczeństwa lub państwa, dbając wyłącznie o własne interesy. W swych działaniach nie przywiązują uwagi do rozwoju gospodarczego czy kulturalnego społeczeństwa. Decyzje podejmowane przez nie są oparte na wspieraniu określonych interesów bez uwzględnienia potrzeb innych. Ważny jest ograniczony potrzebami prywatnymi zakres stosowania prawa, bez przywiązywania uwagi do celów bardziej ogólnych. Przejawem partykularyzmu może być przykładowo oderwanie się od państwa jako całości. 

Partykularyzm opiera się na zadbaniu o własne, wąskie interesy, preferowaniu spraw danego środowiska. To postawa, poprzez którą hołubione są sprawy lokalne lub w ogóle o charakterze prywatnym. Partykularyzmem można nazwać działania egoistyczne, ograniczone w swym zasięgu. Wynika to, między innymi, z braku dostrzegania problemów dotyczących całości państwa lub społeczeństwa.

Partykularyzm prawa pojawił się po raz pierwszy w epoce powstawania systemu feudalnego. Uwidacznia się przede wszystkim w zakresie sprawowania władzy sądowniczej. Jest ściśle związany z zagadnieniami prawa zwyczajowego, nie obowiązującego w stopniu powszechnym. Można wyróżnić partykularyzm personalny, polegający na zasadzie osobowości prawa oraz partykularyzm terytorialny. Partykularyzm personalny przekształcił się w stanowość prawa, co oznacza, iż prawo stosowane wobec poszczególnych stanów było wobec nich różne. Przejawem likwidacji partykularyzmu prawnego była unifikacja lokalnego prawa zwyczajowego. Polegało to w głównej mierze na wprowadzaniu przepisów i norm prawnych takich samych dla wszystkich jednostek. 

Postawą przeciwna do partykularyzmu jest filozofia oparta na uniwersalizmie.