Organizacja pozarządowa - definicja, opis, przykłady

Organizacja pozarządowa to organizacja obywatelska, założona przez obywateli lub z kolei ich organizacje, która działa z własnej inicjatywy. Celem jej działalności jest osiągnięcie i spełnienie określonego interesu publicznego. Podstawowym kryterium charakteryzującym organizację pozarządową jest jej funkcjonowanie, oparte na działaniu nie w celu osiągnięcia zysku. 

Organizacje pozarządowe są tworzone przez osoby fizyczne i prawne, w odróżnieniu od organizacji międzynarodowych. Osoby te pochodzą najczęściej z różnych państw lub też w różnych państwach mają swoje siedziby. Ponadto w skład organizacji mogą wchodzić zrzeszenia narodowe i stowarzyszenia o charakterze pozarządowym. Organizacja pozarządowa nie jest powiązana z władzą państwową oraz nie korzysta z pomocy rządu w zakresie finansowym. Działalność organizacji pozarządowej oparta jest na funkcjonowaniu w oparciu o statuty, które w swym charakterze różnią się od umów międzynarodowych, gdyż zasadniczą są one umowami cywilnoprawnymi. 

Często organizacje pozarządowe bywają nazywane trzecim sektorem, występującym obok sektora publicznego oraz rynkowego. Sektor publiczny stanowią przedstawiciele władzy i administracji rządowej. 

Organizacje te są prywatne, powstają bowiem z inicjatywy osób prywatnych, natomiast nie są ukierunkowane na osiągnięcie zysku, wręcz przeciwnie - podstawą ich egzystencji jest działalność w interesie publicznym.

W polskim ustroju prawnym zasady tworzenia oraz funkcjonowania organizacji pozarządowych regulują przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność gospodarczą tylko w celu dalszego rozwoju organizacji, nie w celu wynagradzania ich członków. Są one rozdzielne od wpływu i pomocy rządowej, często działają w sposób lepiej zorganizowany i bardziej produktywny niż publiczne organizacje.