Powoływanie prezydenta - Tryb powoływania prezydenta. Opracowanie tematu

Urząd prezydenta stanowi najwyższą władzę w państwach o ustroju republikańskim. Prócz zwierzchności władzy, jest to także organ władzy wykonawczej (może ją współdzielić z drugim członek egzekutywy – rządem). W literaturze przedmiotu i praktyce ustrojowej różnych państw obserwuje się różne sposoby powoływania prezydenta i czasu jego kadencji. Dokładny opis roli prezydenta w państwie powinien być zawarty w konstytucji danego kraju.

W krajach demokratycznych kadencja prezydenta jest zwykle ściśle określona – może być 4-, 5-, 6-, a nawet siedmioletnia, choć raczej dąży się do kadencji krótszej, ze względu na realizację demokratycznej potrzeby kontroli i wymiany osób sprawujących władzę; 7-letnia kadencja funkcjonowała we współczesnej konstytucji francuskiej, została jednak skrócona do lat 5 w 2002 r. Dożywotnie sprawowanie władzy przez prezydenta spotykane jest jedynie w dyktaturach.

Wyróżnia się dwa podstawowe sposoby powoływania prezydenta: wybory powszechne i bezpośrednie oraz dokonywanie wyboru prezydenta w sposób pośredni przez organ władzy ustawodawczej w postaci – na przykład – obradujących wspólnie obu izb parlamentu. O sposobie wyboru prezydenta decyduje założenie roli prezydenta przez ustrojodawcę – wybory powszechne głowy państwa wiążą się np. z większą legitymizacją władzy prezydenckiej.

Urząd prezydenta obsadzany przez tzw. Zgromadzenie Narodowe (połączone izby parlamentu) był charakterystyczny dla II Rzeczpospolitej Polski. Zgromadzenie Narodowe, po licznych sporach i dyskusjach decydowało się w kolejnych głosowaniach na jednego ze zgłoszonych kandydatów. Warto jednak podkreślić, że prezydencki ośrodek władzy miał wówczas stosunkowo niewielkie kompetencje (zawierała je Konstytucja marcowa z 1921 r.).

Współcześnie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wybiera się w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym (zasady wyboru na urząd prezydencki określa Konstytucja RP oraz ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej).

O stanowisko prezydenta ubiegać się może każda osoba posiadająca obywatelstwo polskie, mająca co najmniej 35 lat i pełnię praw obywatelskich. Konieczne jest także złożenie przez kandydata listy z podpisami 100 000 popierających go osób, posiadających pełnię praw obywatelskich.

Wyboru prezydenta dokonuje się w jednej lub dwóch turach. Do drugiej tury dochodzi w momencie, gdy żaden z kandydatów w pierwszej turze nie uzyskał bezwzględnej większości głosów – w drugiej turze wybiera się spośród dwóch kandydatów, którzy otrzymali największe poparcie w turze pierwszej.