Światopogląd a ideologia - porównanie i charakterystyka pojęć

Światopogląd i ideologia to pojęcia oznaczające stosunek danej jednostki lub grupy do otaczającego ją świata. Światopogląd – to pogląd na świat, ogół postaw, stanowisk, wiedzy człowieka dotyczący rzeczywistości. Każda osoba ma inny i wyjątkowy światopogląd, składają się na to codzienne doświadczenia, wychowanie, wpływ społeczeństwa, które przecież u każdego człowieka są odmienne. Ideologia to natomiast uporządkowany zbiór poglądów na temat różnych dziedzin życia człowieka i całości świata, będący zbiorem światopoglądów określonej grupy ludzi.

Może się wydawać, że pojęcia światopoglądu i ideologii są bliskoznaczne – faktem jest, że mają one wiele wspólnych cech, ale jednak także znacząco się różnią. Podobieństwa między światopoglądem a ideologią dotyczą przede wszystkim ich tematu – oba stanowią pewien zbiór wiedzy, stanowisk i poglądów na temat świata. Co więcej, oba są podstawą podejmowania codziennych decyzji – mając pewną bazę informacji, kierujemy się nimi podejmując różnorakie działania.

Wspólną cechą tych dwóch pojęć jest także to, że trudno je oceniać pod względem prawdziwości, ponieważ wynikają one z subiektywnych doświadczeń. Należy także zaznaczyć, że zarówno światopogląd, jak i ideologia obfitują w sądy wartościujące – stwierdzenia, że coś jest lepsze lub gorsze od czegoś innego. Ten sposób odbioru świata ułatwia określenie celu dążeń jednostki czy grupy – tego co jest w danej sytuacji rozwiązaniem najlepszym.

Jeśli chodzi o różnicę, to zacząć należy od tego, że światopogląd jest wynikiem wyjątkowych doświadczeń poszczególnej jednostki, dlatego rózni ludzie mają inne światopoględy. Nie ma dwóch takich samych, tak jak nie ma identycznych ludzkich życiorysów.

Ideologia to natomiast zbiór światopoglądów – pewna grupa podziela poglądy na dane tematy. Po uporządkowaniu tych poglądów, tworzą one ideologię – służy ona wyrażeniu pewnej wizji świata, integracji podzielających jej idee członków i wspólnemu dążeniu do urzeczywistnienia pomysłów służących poprawie zastanej rzeczywistości. Ponadto, ideologia wiąże się z jednostronną oceną rzeczywistości, która zamyka na argumentację innych stanowisk i niejednokrotnie jest narzucana siłą innym grupom.

Podsumowując, ideologia jest zgrupowaniem i uporządkowaniem poszczególnych światopoglądów, służy ona zbiorowej integracji i dążeniu do realizacji wspólnych zamierzeń i przekonań grupy, która podzielaja określone kwestie światopoglądowe. Ma jednak negatywny wydźwięk będąc zamkniętym systemem bezdyskusyjnych tez.