Struktura społeczna - Elementy struktury społecznej. Opracowanie

Społeczna natura człowieka, dostrzeżona już przez Arystotelesa (słynne: „Człowiek – istota społeczna”), przejawia się w jego codziennych interakcjach z innymi ludźmi. Każdy z nas wchodzi w pewne role społeczne, zajmuje pozycje – uczestniczy w życiu społeczności. Wzajemne powiązania ról, pozycji społecznych, układ relacji zarówno między ludźmi, jak i grupami, instytucjami czy organizacjami działającymi w danym społeczeństwie tworzą jego strukturę.

Struktura społeczna ma charakter hierarchiczny, co oznacza, że pewne jej elementy są podporządkowane innym – zajmującym wyższe miejsce w hierarchii. Zajmowanie określonego miejsca w hierarchii jest związane ze zróżnicowanym dostępem do zasobów: pieniędzy, władzy, prestiżu i innych. Hierarchiczność społeczeństwa nosi nazwę stratyfikacji społecznej. W strukturze społecznej możemy wyróżnić 4 główne elementy, które mają wpływ na kształt danego społeczeństwa. Są to struktury: klasowa, warstwowa, zawodowa i demograficzna.

Struktura klasowa społeczeństwa wiąże się ze zróżnicowaniem dochodów i stanu posiadania poszczególnych grup. W przeszłości dużą rolę odegrał podział dokonany przez Marksa – na posiadających lub nieposiadających środków produkcji. Współcześnie jednak koncepcja marksowska nie jest już tak istotna. Wyróżnić możemy 3 klasy – wyższą, średnią i niższą. Najbardziej stabilna struktura społeczna cechuje się silną klasą średnią (średni i mali przedsiębiorcy, wykonawcy wolnych zawodów, pracownicy umysłowi itp.).

Struktura warstwa (zgodna z koncepcją Maxa Webera) dotyczy odgrywanych w społeczeństwie ról, zajmowanych pozycji. Ważne jest tutaj poczucie przynależności do określonej warstwy. Wspólny dla danej warstwy jest styl i poziom życia, często również wykształcenie.

Struktura demograficzna wskazuje na zróżnicowanie społeczeństwa pod względem cech demograficznych takich jak: wiek, płeć, rasa, język, miejsce zamieszkania i inne. Świadomość roli, jaką odgrywa ta część struktury społecznej, może pomóc przygotować na odparcie przyszłych problemów – np. starzenie się społeczeństwa, nadwyżka kobiet nad liczbą mężczyzn itp.

Zawodowa struktura społeczna jest związana z wykonywanym zawodem i posiadanym prestiżem, szacunkiem w społeczeństwie, czasem również z zarobkami. Udowodniono, że różne zawody mają różny odbiór społeczny, niektóre są mniej, inne bardziej godne szacunku w społeczeństwie. Zawodowa struktura społeczna obrazuje także zmiany na rynku pracy.