Problemy społeczeństwa polskiego - migracje Polaków - rodzaje, przyczyny, definicja

Migracje, będące stałą lub tymczasową zmianą miejsca pobytu, to zjawisko właściwe każdemu społeczeństwu. Również i społeczeństwo polskie, zarówno w przeszłości, jak i dzisiaj, podlega procesom migracji. Należy pamiętać, że w przypadku zjawiska migracji chodzi nie tylko o wyjazdy obywateli polskich za granicę (emigracja), ale również o przyjazdy do Polski obywateli innych krajów (imigracja), a także o migracje wewnętrzne (na terenie kraju).

Emigracja Polaków to skomplikowane zjawisko uwarunkowane rozmaitymi czynnikami, historyczne wyjazdy Polaków można jednak uprościć, sprowadzając je do dwóch głównych przyczyn – politycznych i zarobkowych. W XX wieku wojny światowe, zmiany granic, trudna sytuacja polityczna z lat 1945-1989, spowodowały powstanie licznych fal emigracji Polaków, głównie do krajów Zachodu – Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych i Kanady (emigracje raczej dobrowolne) oraz na wschód – masowe deportacje do ZSRR czy do III Rzeszy podczas II wojny światowej.

Współcześnie, po odzyskaniu suwerenności w 1989 r., wielu ludzi, którzy wyjechali w przeszłości ze względów politycznych, powróciło do wolnego kraju. W ostatnich latach, w związku z akcesją do Unii Europejskiej i otwarciem granic krajów Europy Zachodniej dla polskich pracowników, można było obserwować nasilone wyjazdy młody ludzi w poszukiwaniu pracy. W związku jednak z kryzysem z 2009 roku emigracja zarobkowa Polaków została zahamowana, a część z emigrantów wróciła do kraju.

Jeśli chodzi o imigrację do Polski, to Polska realizuje klasyczny model migracji – mimo pewnych ograniczeń, zachęca się migrantów do przyjazdu, a po spełnieniu określonych wymogów – przyznaje się im obywatelstwo. Współcześnie imigracja do Polski nie jest bardzo popularna, choć nasz kraj jest miejscem przeznaczenia pewnej grupy osób głównie z krajów Europy Wschodniej.

Ważne dla kraju jest również zjawisko migracji wewnętrznych. Po II wojnie światowej, kiedy doszło do istotnych zmian granic, konieczne były przesiedlenia dużej liczby osób z terenów wschodnich na ziemie zachodnie i północne. Przesiedlenia te skutkowały często negatywnymi zjawiskami społecznymi; do dziś na mapie Polski różnicuje się ludność zasiedziała w danym miejscu i ludność przesiedlona ponad pół wieku temu.

Bardziej współczesne typy migracji to migracje z terenów mniej uprzemysłowionych do bardziej uprzemysłowionych, migracje ze wsi do miast. Ten typ migracji, prócz zalet – czyli rozbudowanego rynku pracy w miejscach, gdzie jest to najbardziej potrzebne, pociąga za sobą również istotne problemy. Z terenów wiejskich emigrują bowiem głównie kobiety (szukając pracy w usługach w mieście) – wpływa to bardzo niekorzystnie na strukturę demograficzną wsi, hamuje rozwój rolnictwa i wpływa na niedorozwój usług na wsiach.