Azja - Dekolonizacja Azji - przyczyny, przebieg, skutki

Dekolonizacja Azji była pierwszym etapem procesu dekolonizacji, po którym nastąpiło uwolnienie krajów na innych kontynentach. Zanim jednak doszło do niej, na Bliskim Wschodzie jednemu państwu udało się usamodzielnić. Miało to miejsce w roku 1932, czyli na czternaście lat przed głównym nurtem dekolonizacji. Pierwszym niepodległym krajem na tych terenach stał się Irak, który uwolnił się spod panowania brytyjskiego.

Główny nurt dekolonizacyjny pojawił się dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Miał on charakter wielowątkowy. W niektórych przypadkach doszło do uwolnienia państwa przez kolonizatora, w innych – do zbrojnej walki, w jeszcze innych do rewolucji komunistycznej.

Pierwsze uwalniane państwa to: Transjordania, Syria i Liban. Swoją wolnością mogły się one cieszyć już od 1946 roku. Trzeba jednak pamiętać, że zrzekanie się praw do prowincji, a co za tym idzie – osłabianie własnego imperium, nie było kierowane chęcią dawania wolności. Rządy potęg kolonialnych, jak Wielka Brytania czy Francja, miały świadomość siły, jaka staje naprzeciw nim. Państwa te, wykończone działaniami wojennymi, nie były w stanie podjąć się walki zbrojnej z ewentualnymi buntownikami. Nie pozwalała im na to również sytuacja finansowa.

W związku z sytuacją polityczną w państwach podległych oraz problemami ekonomicznymi Wielka Brytania bardzo szybko postanowiła wyprowadzić swoje wojska między innymi z Indii i Pakistanu. Rozpoczęto również uwalnianie innych państw – bardzo ciekawe są przypadki walki w obronie swojego dominium przed komunizmem, a dopiero po tym uznawanie go za państwo niepodległe. Należy bowiem pamiętać o trwającej „zimnej wojnie”, która dzieliła świat na obozy: kapitalistyczny oraz komunistyczny. Najmocniej widać te podziały właśnie w dekolonizowanej Azji. Zdarzały się sytuacje, w których kraj pochłonięty walkami ostatecznie został dzielony na dwie połowy, które wprowadzały komunizm bądź też demokrację (m.in. Korea, Wietnam).

Mówiąc o dekolonizacji Azji, należy zatem pamiętać, że przebiegała ona przede wszystkim pod znakiem walk ustrojowych. Bardzo szybko rozpowszechniający się komunizm ogarnął znaczną cześć tamtejszych terenów.

Dla Brytyjczyków rozwiązaniem okazała się Wspólnota Narodów. Organizacja, która powstała w 1931 roku (i istnieje do dziś), miała za zadanie zrzeszać państwa należące do Imperium Brytyjskiego. Po jego rozpadzie państwa te nadal przynależą do stowarzyszenia (jedynie Irlandia w 1949 oraz Zimbabwe w 2003 opuściły Wspólnotę, z kolei Hongkong został w 1997 zaanektowane przez Chiny, co również go wykluczyło). Co ciekawe, część spośród tych państw – mimo niepodległości – uznaje królową brytyjską za swoją władczynię.