Cywilizacje starożytne - osiągnięcia cywilizacji starożytnych i religie starożytnego Wschodu

W starożytności nieustannie dochodziło do wymiany myśli i idei między członkami różnych etnicznie grup. Ponadto, bardzo często czerpano ze spuścizny przodków i dawnych tradycji. Widać to doskonale na przykładzie religii – judaizm, wywodzący się z plemiennych wierzeń żydowskich koczowników legł u podstawy chrześcijaństwa i islamu.

Podobnie, judaizm czerpał z irańskiego zaratusztrianizmu, zawdzięczając mu ideę mesjanizmu, szatana i inne. Wspomniane religie uznawały istnienie jednego Boga (monoteizm). Bardziej pierwotne wierzenia były politeistyczne – wiara w wielu równorzędnych bogów lub henoteistyczne – wiara w wiele bóstw, pośród których jeden wyraźnie dominuje nad pozostałymi. Henoistyczna (pierwotnie politeistyczna) była np. wiara Babilończyków, oddających cześć Anu, bogowi nieba i władcy innych bóstw, Enki i innym.

Na Dalekim Wschodzie kwestia religii wymyka się europejskiemu postrzeganiu. To, co błędnie nazywamy religiami – choćby konfucjanizm, taoizm, buddyzm – było i jest często doktrynami filozoficznymi (choć i filozofia jest pojęciem nieprecyzyjnym). Oczywiście, czerpią one obficie z mitologii i pierwotnych wierzeń, jednak ich twórcy skupili się nad wypracowaniem zasad, które dało się stosować w codziennym życiu, by rozwijać świadomą i prawą postawę społeczną (konfucjanizm) lub moralną (taoizm, buddyzm).

Religia była ważnym elementem życia starożytnych. W czasach, gdy o świecie nie wiedziano zbyt wiele, wszystkie obserwowane zjawiska przypisywano siłom wyższym (np. pioruny były ciskane z Olimpu przez rozsierdzonego Dzeusa, a Słońce stanowiło ognisty rydwan Heliosa). Religia stanowiła więc (podobnie jak dziś) rozszerzenie wiedzy (czego dobitnym przykładem były dopiski średniowiecznych kartografów, które głosiły, że poza granicami tego, co znane, znajdują się krajny, w których żyją smoki).

Wszystkich materialnych i niematerialnych (tu należy wpisać religię) osiągnięć cywilizacji starożytnych nie sposób tu wymienić. Cywilizacji mezopotamskiej zawdzięczamy m.in. jeden z najstarszych znanych kodeksów prawa (kodeks Hammurabiego), pismo klinowe (Sumerowie), z którego z czasem rozwinęły się inne rodzaje pisma, koło montowane do wozów i rydwanów, koło garncarskie, żuraw studzienny, zegar słoneczny, jeden z pierwszych znanych kalendarzy, system miar, wag i jeden z systemów zapisywania liczb przy użyciu cyfr, wiele osiągnięć architektonicznych (wodociągi, piramidopodobne zigguraty).

Egipcjanie również rozwijali astronomię, nauczyli się przewidywać wylewy Nilu i wykorzystywać kapryśną rzekę do własnych potrzeb (nawadnianie pól i ich użyźnianie), rozwinęli bogatą mitologię i kulturę, wznieśli piramidy, uznane za jeden z siedmiu cudów świata, wynieśli do rangi sztuki medycynę (a także sztukę preparowania zwłok – mumifikację).

Hindusi stali się niezrównanymi metalurgami. To oni upowszechnili używanie żelaza do wykuwania broni. Poza tym, wykształcili system filozoficzny zupełnie odmienny od zachodnich. Matematyka zawdzięcza im m.in. koncepcję nieskończoności.

Chińczycy nauczyli się, jak otrzymywać jedwab, najszlachetniejszą z tkanin i papier, który stał się najpopularniejszym tworzywem pisarskim. Wymyślili druk, proch strzelniczy, używany do produkcji fajerwerków, produkowali porcelanę, rozwijali niezwykle subtelną filozofię, tworzyli piękne malowidła i poezję. Nauka Konfucjusza legła u podstaw systemu administracyjnego Chin, z filozofii przeradzając się w formę ustroju politycznego.

Pierwsi Europejczycy, starożytni Grecy, opracowali ideę demokracji, popularnego dziś systemu politycznego oraz filozofię, która kształtuje mentalność także współczesnych ludzi zachodu. Wypracowany przez nich kanon piękna po dziś dzień stanowi podstawę naszej percepcji estetyki.