Wyprawy krzyżowe - Krucjata I, II, III i IV - tło historyczne, przyczyny i skutki

Inwazja arabska na półwyspie Iberyjskim coraz bardziej dawała się we znaki. W walkach przeciwko Arabom coraz chętniej brało udział rycerstwo, które liczyło na bogate łupy i duże posiadłości ziemskie. Krzyżowcy liczyli na mityczne bogactwa Wschodu - korzenie, perły itp. Pociągające były również wyobrażenia o zdobyciu bogatych miast i ogromnych terenów ziemskich.

Papiestwo chciało wykorzystać ten zapał rycerski i zaatakować Turków seldżuckich, którzy zagrażali na wschodzie coraz bardziej. Usytuowanie Turków zagrażało Bizancjum, a gdyby Bizancjum padło droga do serca Europy stałaby otworem. Papież Urban postanowił pomóc Bizancjum, ale przede wszystkim odzyskać Ziemię Świętą, która była w posiadaniu tureckim. Ogłoszenie krucjaty ogłoszono na synodzie w Clermont w 1095 r. Walka z niewiernymi stała się niezwykle popularna. Hasło krucjat zyskało ogromny rozgłos i posłuch wśród rycerstwa.

Szczególnie młodzi rycerze pozbawieni lenn dążyli do zdobycia nowych ziem. Chłopi, a także ludność wiejska poszukiwała korzystniejszych warunków do życia i pracy. A ponieważ ekspansja muzułmańska zagrażała państwom chrześcijański postanowiono uderzyć na muzułmanów. Uczestnicy krucjat byli popierani przez papiestwo i władców europejskich. Dzięki korzystnym przywilejom religijnymi i gospodarczym byli jeszcze bardziej zachęcani do walki za wiarę. Głównym celem krucjat było oswobodzenie Grobu Świętego w Jerozolimie. Po ogłoszeniu przez papieża Urbana II informacji, wyruszyła pierwsza krucjata (1096-99) w której udział wzięło rycerstwo i chłopstwo. Krucjata ta zakończyła się klęską, a ci którzy dotarli do Azji zostali rozgromieni przez Turków. W 1099 r. rycerstwo zakonne utworzyło królestwo jerozolimskie, którego pierwszym władcą został Gotfryd z Bouillon. Druga krucjata wyruszyła w 1147 r. powodem było zdobycie przez Turków hrabstwa Edessy. Organizatorem drugiej krucjaty był cysters Bernard, a walczyli w niej królowie - niemiecki Konrad II i król Francji Ludwik VII. Skłóceni królowie doprowadzili do kolejnej klęski, a sułtan turecki Saladyn zdobył Jerozolimę w 1187 r. i podbił całe królestwo jerozolimskie.

Straty jakie poniosła druga krucjata sprawiły że zorganizowano trzecią wyprawę krzyżową (1189-1192) pod wodzą cesarza Fryderyka Rudobrodego, króla angielskiego Ryszarda Lwie Serce i króla Francji Filipa Augusta. Ponowne waśnie i kłótnie w szeregach krzyżowców uniemożliwiły odzyskanie Jerozolimy, ale przynajmniej udało się uratować pozostałe tereny królestwa między innymi Cypr. W 1202 r. rozpoczęto czwartą krucjatę, która trwała do 1204 r. Krzyżowcy przeprawili się przez morze i wdali się w walki wewnętrzne w cesarstwie bizantyjskim, udało się zdobyć Konstantynopol i utworzono cesarstwo łacińskie. W 1212 r. udało się zorganizować duchowieństwu tzw. krucjatę dziecięcą, która okazała się porażką, większość uczestników zginęła, a resztę odsprzedano na targach niewolników.

Następną, piąta krucjatę (1217-1221) podjął król węgierski Andrzej II i książę austriacki Leopold VI. Uderzono na Egipt, po mizernych zwycięstwach wyprawa zakończyła się kolejną klęską i odwrotem. Skutkiem wypraw krzyżowych było oczywiście utrwalenie się złej sytuacji na wschodzie. W ostatecznym rozrachunku Jerozolima pozostała w rękach muzułmańskich, a niechęć jaka wzrosła wobec dwóch zwaśnionych religii w zasadzie trwa do dnia dzisiejszego. Pozytywnym aspektem krucjat z pewnością był rozwój handlu, gospodarki i kultury. Z kolei zakony rycerskie po zakończeniu krucjat straciły rację bytu, osiedlały się na terenach europejskich państw i zazwyczaj popadały w konflikty z miejscową władzą królewską (Krzyżacy, templariusze czy joannici)