Rządy sanacji - okres sanacji w Polsce 1926-1939

Przewrót majowy i następujący po nim okres sanacji (odrodzenia) był olbrzymim przełomem w życiu politycznym niepodległej Polski. Zasady, jakie wprowadzała nowela sierpniowa z 1926, prowadziły do zupełnej reorganizacji aparatu ówczesnej władzy. Wzmocnienie pozycji prezydenta odbyło się kosztem parlamentu, a także samych partii, które z trudem odnajdywały się w nowej rzeczywistości.

Endecja, pomimo zawiązania Obozu Wielkiej Polski, utraciła swą pozycję i skupiła się na „wychowywaniu” nacjonalistycznej młodzieży. PSL Piast Witosa oraz Chrześcijańska Demokracja Wojciecha Korfantego przeszły do opozycji. Również partie lewicowe, które początkowo stanęły po stronie zamachowców, zmieniły front. Zaplecze Piłsudskiego ograniczało się wiec do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Walerego Sławka. Stronnictwo to skupiało wszelkich możliwych sympatyków rządów pomajowych.

Przeprowadzone w 1928 r. wybory do Sejmu drugiej kadencji nie przyniosły żadnych rewolucyjnych rozstrzygnięć. Zwycięstwo przypadło partiom opozycyjnym, jednak przewaga nie była na tyle komfortowa, aby istniała możliwość stworzenia stabilnego gabinetu rządowego. Tym niemniej opozycja poczuła się na siłach i zamierzała dać to do zrozumienia. Minister Skarbu Gabriel Czechowicz za finansowanie kampanii BBWR z kasy państwowej otrzymał wotum nieufności, co bardzo nie spodobało się Piłsudskiemu. W akcie rewanżu rząd wszystkimi dostępnymi środkami próbował paraliżować prace parlamentu.

W roku 1929 powołany został rząd złożony z oficerów z premierem płk. Kazimierzem Świtalskim – tzw. rząd pułkowników. Nowe władze odstąpiły od „subtelnych” metod i szykany wobec opozycji znacząco się wzmogły – w odpowiedzi na sojusz o nazwie Centrolew w sierpniu 1930 roku prezydent Mościcki rozwiązał Sejm i Senat.

Kolejna kampania była bardzo nietypowa nawet jak na warunki międzywojenne. Piłsudski wydał rozkaz aresztowania głównych polityków opozycyjnych, którzy pod zarzutami przygotowania zamachu stanu osadzeni zostali w Brześciu nad Bugiem. Choć szokujący, zabieg ten przyniósł spodziewany skutek. W wyborach zwyciężył BBWR i na czele rządu stanął Walery Sławek. Na tym etapie ustrój państwa w sposób jawny ewoluować zaczął w stronę rządów autorytarnych opartych na autorytecie Marszałka Piłsudskiego.

Zmieniało się również krajowa jurysdykcja. Następowało stopniowe ograniczenie swobód obywatelskich, a rząd w coraz większym stopniu rościł sobie prawo do ingerencji w życie społeczne. Większe uprawnienia otrzymały również służby mundurowe. Niepokornych wtrącano do więzienia i bito.  

Lata 1933-1935 to czas wytężonej pracy nad nową konstytucją, która miała ostatecznie zatwierdzić zmiany, jakie już dawno się dokonały. Dokument ten 23. kwietnia 1935 roku podpisany został przez Ignacego Mościckiego.

Po śmierci Piłsudskiego obóz sanacji znalazł się w głębokim kryzysie. Dochodziło do wystąpień społecznych, a przez kraj przechodziły fale wystąpień antysemickich. W lutym 1936 powstał Front Mores aspirujący do roli przeciwwagi dla sanacji i BBWR-u, z którego rok później powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego.

Rok 1938 przyniósł uspokojenie w polityce wewnętrznej. Coraz większą rolę w obozie rządzącym odgrywał bowiem Eugeniusz Kwiatkowski, kładący nacisk na porozumienie społeczne oparte na programie szerokich reform gospodarczych.

Uwaga wszystkich skupiła się w owym czasie na stosunkach międzynarodowych.