Rewolucja francuska - stronnictwa rewolucji francuskiej

Stronnictw w rewolucyjnej Francji było wiele. Już samo Zgromadzenie Narodowe (powstałe z przekształcenia zwołanych przez króla Ludwika XVI Stanów Generalnych w roku 1789) składało się z trzech stanów, które także nie były wewnętrznie jednolite. Na prawicy (miejsca na prawo od króla) znajdowała się arystokracja szlachecka i duchowa, będąca za utrzymaniem dotychczasowego porządku i nie uchwalaniem konstytucji, która mogłaby ograniczyć królewską władzę. Lewica  z kolei (późniejsi jakobini, którzy po roku 1793 w Konwencie będą zajmowali górne miejsca, na lewo od króla) chciała ograniczyć rolę króla do minimum. Oczywiście zarówno wśród prawicy, jak i lewicy były grupy rózniące się w poglądach. Znacznie bardziej jednolite było natomiast centrum, które zazwyczaj opowiadało się za zniesieniem szlachectwa czy niewolnictwa Murzynów. Taki był początek podziału.

Obok tych grup politycznych istniało mnóstwo klubów politycznych. To spośród nich wyłonią się najważniejsze stronnictwa czasów rewolucji. Pierwszym są jakobini. Rekrutowali się z powstałego na początku rewolucji Klubu Bretońskiego, w którym prym wiodły takie nazwiska jak: Sieyes, bracia Lameth czy Robespierre. Klub przyjmował nazwy Stowarzyszenia Rewolucji, Stowarzyszenia Przyjaciół Konstytucji (1790), by w roku 1792 wystąpić jako Stowarzyszenie Jakobinów Przyjaciół Wolności i Równości.

Drugim stronnictwem byli żyrondyści (o których początku można mówić od roku 1791), wywodzący się z jakobinów, stanowiący ich „prawe” skrzydo. Jakobini byli stronnictwem radykalnym. Ich rządy, trwające od 1793 do 1794, to czas ścinania głów przeciwnikom. Żyrondyści występowali przeciwko uprzywilejowanym warstwom, przeprowadzili znaczną ilość reform, w tym zniesienie poddaństwa, jak również - co było istotne w ówczesnej sytuacji - ustalili maksymalne ceny na żywność. Żyrondyści nie mieli sprecyzowanego programu. Atakowali króla, ale jednocześnie dążyli do wojny z Austrią, które to dążenia zostały poparte właśnie przez dwór królewski. Ta polityka stronnictwa była jednak odpowiedzią na pragnienia opinii publicznej, a opierała się na założeniu, że wojska cesarza nie będą chciały bić się z Francuzami, gdyż cesarz był bratem Marii Antoniny. Dwór natomiast liczył, że wojna przyniesie klęskę Francji, a tym samym uda się odzyskać władzę i powrócić do monarchii. Żyrondystów można określić mianem politycznego Centrum: chcieli łączyć demokrację, tendencje republikańskie ze współpracą z monarchą. W roku 1792 stanęli na czele ostatniego królewskiego rządu.

Na samym końcu warto wspomnieć jeszcze o Klubie Kordelierów, z którego wywodził się Danton. Kordelierzy do 1794 roku współdziałali z jakobinami (wielu członków Klubu należało jednocześnie do Klubu Jakobinów). Byli za pozbawieniem władzy króla i wrowadzeniem równości.