„Bogurodzica”, „Lament świętokrzyski” - interpretacja i analiza porównawcza utworów

Kult maryjny narodził się w epoce średniowiecza i był wówczas bardzo popularny. W tym czasie powstawały liczne dzieła sztuki sławiące Matkę Boską. Także w literaturze motyw ten pojawiał się często i przybierał różne formy. Początkowo Maryja była sławiona przede wszystkim jako Boża Rodzicielka, osoba szczególna, bo wybrana przez Boga. Była otaczana czcią i uwielbieniem jako święta, niepokalana Matka Boga. Jednak z czasem wizerunek Matki Boskiej nabierał nowych rysów, zaczęto ją przedstawiać jako osobę cierpiącą, ponoszącą ogromna ofiarę i pełną bólu. Nastąpiło pewne przesuniecie w ukazywaniu Maryi, od cech boskich w stronę cech typowo ludzkich. Tak narodził się motyw Mater Dolorosa, czyli Matki Boskiej Bolesnej.

W literaturze polskiej ewolucję tego motywu można zaobserwować na przykładzie dwóch utworów: „Bogurodzicy” i „Lamentu świętokrzyskiego”. „Bogurodzica” to utwór starszy, jego pierwsze strofy datuje się na wiek XIII. Zdecydowanie odpowiada pierwszej tendencji - majestatycznemu ukazywaniu Matki Boskiej. Maryja jest tu „Bogiem sławiena”, wielbiona, pełna dostojeństwa i mocy. Ludzie zwracają się do niej ze swoimi prośbami, bo wierzą, że może im wyprosić łaskę u Boga....