„Legenda o świętym Aleksym” - literatura hagiograficzna na przykładzie utworu

Literatura hagiograficzna wpisuje się w szerszy nurt literatury średniowiecznej, nazywanej parenetyczną. Celem utworów o charakterze parenetycznym było pouczenie, wskazanie wzorów, które są godne naśladowania. W ten sposób powstawały utwory sławiące idealnych rycerzy czy doskonałych władców. Jednocześnie bogaty zbiór dotyczył postaci świętych. Literaturę taką określa się mianem hagiograficznej. Słowo to wywodzi się z języka greckiego, gdzie „hagios graphein” oznacza pisanie o świętych. Żywoty świętych kreowano według określonych zasad kompozycji i zgodnie z dydaktycznym celem.

Jedną z najbardziej popularnych legend średniowiecznych była „Legenda o św. Aleksym”, sławiąca ideał ascetycznego życia. Utwór ten był znany w całej chrześcijańskiej Europie i doczekał się licznych przekładów. Polska wersja utworu powstała na podstawie łacińskiego rękopisu, została zapisana rymowanym wierszem, z zachowaniem oryginalnych zasad konstrukcyjnych.

„Legenda...” rozpoczyna się inwokacją: „Ach, Krolu wieliki nasz,/ Coż Ci dzieją Maszyjasz”, czyli modlitwą. Jest to zwrot do Chrystusa: „Przydaj rozumu k mej rzeczy”, a więc prośba o pomoc we właściwym przedstawieniu historii...