Bogini Nike - Motyw Nike w literaturze

Grecka bogini zwycięstwa często pojawia się w literaturze. Jedni autorzy posługują się tym motywem, by oddać potęgę, glorię, chwałę konkretnych wydarzeń, inni wykorzystują go w zupełnie innym, często zaskakującym, celu. Przyjrzyjmy się postaci Nike w literaturze, posługując się przy tym kilkoma przykładami.

W wierszu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej pojawia się Nike z Samotraki. To do niej porównana zostaje „nieuciszona miłość”. Słynny posąg pozbawiony jest rąk, co nadaje mu szczególnego wymiaru. To swego rodzaju paradoks – niekompletna, „pokonana” bogini zwycięstwa. Ona jednak nadal stoi, a jej szatę rozwiewa wiatr. Podobnie jest z miłością, która chociaż zostaje zabita, nadal tli się gdzieś w człowieku, wyciągając swoje odcięte ramiona. Uczucie w wierszu Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej nabiera właśnie takich szczególnych cech. Jest niepokonaną siłą.

Nieco inaczej Nike przedstawia Zbigniew Herbert w wierszu pt.: „Nike która się waha”. Bogini jest świadkiem walki, w której ma zginąć młody mężczyzna. Nieziemska postać odczuwa z tego powodu żal, ponieważ ma świadomość, że nie zdążył on jeszcze zakosztować pełni życia. Waha si,ę czy nie pocałować młodzieńca w czoło, ma jednak świadomość, iż przez to może narodzić się w nim miłość do niepoznanego jeszcze życia. Wtedy mógłby, z kolei, obudzić się w nim strach. Nike pragnie uratować jego honor, co także stanowi wielką radość. W tym przedstawieniu bogini jest kimś szczególnie bliskim człowiekowi: ma rozterki, okazuje uczucia i empatię, nie potrafi się zdecydować. Ostatecznie postępuje tak jak nauczyli ją rzeźbiarze – spełnia swoją rolę.

Ciekawie przedstawiona została bogini zwycięstwa w wierszu Leopolda Staffa pt.: „Nike z Samotraki”. Na pewno jest to wizja zdemitologizowana. Poeta ściąga z bogini cudowną mgiełkę, czyni ją kobiecą. Staje się ona czarująca i pociągająca. Przecież straciła głowę (zakochała się) w jakimś śmiertelniku. Oczywiście budzi to zazdrość podmiotu lirycznego. On nie pragnął liści laurowych, najbardziej oczarowała go urzekająca postać bogini.

Nike pojawia się w wielu dziełach literackich. W wierszu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej jest niepokonana, pomimo wszelkich ran, jakich doznała. To do niej porównana zostaje siła miłości. Herbert prezentuje jej ludzką stronę – nie jest nieomylną boginią, musi podejmować decyzje, co utrudniają jej uczucia. W wierszu Staffa jawi się zaś jako piękna kobieta, bardziej ludzka niż olimpijska.