Władysław Broniewski „Bagnet na broń” - interpretacja i analiza wiersza

Władysław Broniewski żył w pierwszej połowie XX-tego wieku. Został nazwany przez historyków literatury polskiej „klasykiem polskiej literatury rewolucyjnej”. Jego twórczość przechodziła liczne przeobrażenia – zmiany miały miejsce pod wpływem wydarzeń rozgrywających się na arenie politycznej.

Twórczość Broniewskiego charakteryzuje emocjonalność oraz obecność elementów perswazyjnych. Inspiracją dla autora są wydarzenia, w których bierze aktywny lub bierny udział – utwory poety stanowią niemalże odbicie jego społecznej działalności. Nierzadko są odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania społeczeństwa.

W okresie II wojny światowej wiersze Broniewskiego nawiązują do historycznej sytuacji Polski. Wydany w 1939 roku wiersz „Bagnet na broń” wywołał ogromne emocje w społeczeństwie. W związku z niemiecką agresją na Polskę twórczość Broniewskiego przyjmuje bardziej patetyczną formę.

Wiersz „Bagnet na broń” został przez historyków literatury nazwany „poetyckim rozkazem mobilizacyjnym”. Wymowa wiersza jest uniwersalna – utwór traktuje o ponadczasowych wartościach i prawach człowieka. Podmiot liryczny roztacza przed czytelnikiem ponurą wizję – Polska (nazwana w wierszu „domem”) jest zagrożona i niszczona przez najeźdźców, którzy swoim przybyciem wyrywają rodaków ze snu. Wiersz jest bardzo ekspresyjny, występują w nim liczne środki artystycznego wyrazu, takie jak epitety: „żelazne wojsko”, „więzienny chleb”, oksymorony: „smakował gorzko”, metafory: „rzucą przed siebie grom czy runą żelaznym wojskiem”. Wykrzyknienie „bagnet na broń!” powtarza się w wierszu wielokrotnie, dynamizując utwór. W wierszu dwukrotnie występuje – przyjmując formę refrenu – strofa:

„Ogniomistrzu i serc, i słów, / poeto, nie w pieśni troska. / Dzisiaj wiersz – to strzelecki rów, / okrzyk i rozkaz: / Bagnet na broń!”

Liryk jest poetyckim apelem Broniewskiego, w którym wzywa rodaków do podjęcia czynnej i odważnej walki o wolność ojczyzny. Poeta dotyka każdego z czytelników, uświadamiając im obowiązek troski o Polskę i o prawie każdego człowieka do wolności oraz do bezpiecznego i godnego życia. W utworze Broniewski wydaje wyrok na najeźdźców: „za tę dłoń podniesioną na Polskę – kula w łeb”.