Julian Tuwim „Do losu”, Jan Kochanowski „Ku muzom” - interpretacja i analiza porównawcza

Upływ czasu, nietrwałość, przemijanie - to akcenty wspólne utworów Jana Kochanowskiego „Ku muzom” oraz Juliana Tuwima „Do losu”. Oba utwory korzystają z tradycji starożytnej i twórczości Horacego, znakomitego rzymskiego poety. To właśnie on, świadom przemijania i śmiertelności, napisał, że dzięki swoim dziełom nie zostanie zapomniany, jego twórczość oprze się upływowi czasu i przetrwa kataklizmy. Horacy jest autorem słynnego zdania „Non omnis moriar” - nie cały umrę (w domyśle - pozostanie po mnie to, co stworzyłem).

Jan Kochanowski w utworze „Ku muzom” prosi te starożytne opiekunki wszelkich sztuk, by sprawiły, że jego wiersze nie zostaną zapomniane. To jedyna prośba do bogiń. Kochanowski nie chce zaszczytów ani sławy, nie żąda też pieniędzy.

„Jesli królom nie zajźrzę pereł ani złota,
A milsza mi daleko niż pieniądze cnota;”.

Poeta nie zazdrości królom bogactwa, nie chce wielkiego majątku. Wyraża jedno życzenie:

„Proszę, niech ze mną za raz me rymy nie giną;
Ale kiedy ja umrę, ony niechaj słyną!”.

Stanowisko Kochanowskiego cechuje człowieka dojrzałego, pogodzonego z sobą i swoją twórczością, świadomego jej wartości i znaczenia. Poeta nie buntuje się przeciwko upływowi czasu, wie, że kiedyś umrze, bo taki jest los wszystkich ludzi.

Zupełnie odmienną perspektywę prezentuje Julian Tuwim w wierszu „Do losu”. Tak jak Kochanowski, ma świadomość swojego talentu, dzięki któremu zdobył sławę, uznanie, nie narzekał na brak pieniędzy. A jednak to dla Tuwima za mało. Słowa Horacego brzmią dla niego ironicznie i śmiesznie. Cóż z tego, że „nie wszystek umrę”, skoro jednak umrę - zdaje się mówić poeta. Dostrzega on blaski i cienie własnej sławy, ciężką pracę nad kunsztownym cyzelowaniem słowa, by przerodziło się w niepowtarzalną twórczość

„Rytmowi przebieg chwil powierzać,
Apollinowym drżąc rozmysłem,
Surowo składać i odmierzać
Wysokim kunsztem słowa ścisłe”.

Proces twórczy, opisany przez Tuwima, wydaje się jakąś męką, szaleństwem. Poecie nie wystarcza, że po śmierci pozostaną jego utwory. Gorzko pisze, że zostaną one otoczone „zimnym, okrutnym blaskiem sławy”. Tuwim to człowiek niepogodzony ze śmiercią, wyraźnie rozgoryczony z powodu przemijającego czasu. Próżno szukać w jego utworze motywów akceptacji dla procesów natury, obecnych w wierszu Jana Kochanowskiego.
„I smutnie brzmi: "Dum Capitolium...”
I śmieszne jest: "Non omnis moriar” - gorzko stwierdza na zakończenie poeta.