Porównanie - co to jest porównanie? Definicja, rodzaje, funkcja porównań

Porównanie (inaczej comparatio, similitudo) to dwuczłonowa konstrukcja semantyczna (znacząca), w której cechy comparandum, czyli tego co porównujemy (przedmiotu, osoby czy zjawiska) są uwydatnione poprzez ukazanie podobieństwa do comparans, czyli tego do czego porównujemy. Przykładowo w porónaniu „oczy jak dwa błękity” mamy do czynienia z pierwszym członem - oczy (to co porównujemy) oraz z drugim - błękity (to, do czego porównujemy). Oba człony połączone są wyrażeniami typu: jak, jakby, na kształt, niczym, niby itp.

Comparans i comparandum mają cechę wspólna nazywaną tertium comparationis. Porównanie ma na celu uwydatnienie podobieństwa dwóch rzeczy, osób, przedmiotów lub zjawisk, przy czym nie muszą to być człony należące do tej samej kategorii (przedmiot porównywany do przedmiotu, osoba do osoby itp.). Porównanie może być stereotypowe, lub bardzo oryginalne. W porównaniu wyrazy oznaczające porównywane desygnaty zawsze muszą być połączone wyrazami typu: Jak, jakby, niby itp. Porównanie jest niekiedy uznawane za rodzaj metafory (tak uważał na przykład Arystoteles).
Przykłady porównań:
- Blady jak ściana.
- Gorąco jak w piecu.
- Czerwony jak ogień.

Porównanie homeryckie:
Porównanie homeryckie to porównanie bardzo rozbudowane, poetyckie. Częste było w utworach Homera oraz dawnej liryce. Drugi człon porównania jest rozbudowany, tworząc obraz poetycki.

Przykład:
Jako wychodzą pszczoły z wydrążonej skały,
Gęstą jedna po drugiej następując rzeszą,
Tak że bez przerwy roje za rojami śpieszą
I kwiat wiosny ścisłymi okrywają grony,
Te się w te, owe w inne rozlatując strony:
Tak lud, na niezliczone podzielony roty
Na brzeg idzie, rzucając nawy i namioty
(Homer, Iliada, ks. II, przekład Franciszka Dmochowskiego)