Andrzej Frycz Modrzewski - biografia, życiorys

Andrzej Frycz Modrzewski urodził się ok. roku 1503 w Wolborzu, w zubożałej rodzinie szlacheckiej, herbu Jastrzębiec. Był synem Jakuba, który sprawował urząd wójta Wolborza. „Frycz” to przydomek, którym się posługiwał.

Kiedy pisarz miał lat jedenaście, udał się do Krakowa, aby tam podjąć naukę w szkole parafialnej. Po ukończeniu tego etapu edukacji, rozpoczął w roku 1517 kolejny, w Akademii Krakowskiej. Ukończył szkołę w dwa lata później, uzyskując stopień bakałarza. Następnie wyjechał do Wittenbergi, aby tam doskonalić i uzupełniać swoją wiedzę. Spotkał Marcina Lutra, dzięki któremu zmienił się jego światopogląd. Modrzewski skłaniał się bowiem ku ideom reformacyjnym, które ten reprezentował. Z Niemiec wyruszył do Szwajcarii, a następnie do Francji. Podczas podróży otrzymał polecenie od Jana Łaskiego (który był bratankiem prymasa Łaskiego), aby pozyskać i sprowadzić do kraju bibliotekę Erazma z Rotterdamu, co ten też uczynił.

W roku 1522 Frycz Modrzewski przyjął święcenia kapłańskie niższego stopnia. Został zatrudniony w kancelarii prymasa i arcybiskupa gnieźnieńskiego – Jana Łaskiego. Od roku następnego był notariuszem u Jana Latalskiego, który był poznańskim biskupem. Kolejne stanowisko, które piastował pisarz, to urząd sekretarza na dworze Zygmunta Starego, z którym odbył wiele podróży. Towarzyszył królowi podczas jego misji poselskich. Od roku 1553 objął, jak niegdyś jego ojciec, urząd wójta wolborskiego.

Na skutek skrajnych poglądów na temat polityki i religii Modrzewski znalazł się w trudnej sytuacji. Jednakże, ciesząc się względami króla Zygmunta, pisarz pozostawał na wolności. Było to możliwe, gdyż 6 grudnia 1556 roku, otrzymał on od swego dobroczyńcy „list żelazny”.

Pomimo tego, iż Modrzewski był duchownym, w 1560 roku wstąpił w związek małżeński z Jadwigą Kamieńską. Ponieważ było to zachowanie bardzo niestosowne, pisarz został pozbawiony godności wójta. Na taki przebieg sytuacji złożyło się również żywe zainteresowanie reformacją (pod wpływem M. Lutra), które Modrzewski wykazywał. Przez Kościół został uznany za heretyka. Po śmierci odmówiono mu nawet pogrzebu. Został pochowany w głębokiej tajemnicy przez swoich bliskich, w jednym z należących do pisarza majątków. Grób nie został odnaleziony do dnia dzisiejszego. Jednakże małżeństwo z Jadwigą wydawało się być udane. Para miała troje dzieci: syna Andrzeja oraz dwie córki – Elżbietę i Łucję.

Modrzewski zmarł w roku 1572 w Wolborzu. Przyczyną zgonu było tzw. „morowe powietrze”, czyli choroba zakaźna. Pisarz pozostawił po sobie takie dzieła jak: „Łaski, czyli o karze za mężobójców” (1543) czy „O poprawie Rzeczpospolitej” (1551). Był człowiekiem bardzo postępowym, który nie bał się krytykować czasów, w których przyszło mu żyć. Jego postulaty głoszące równość, sprawowanie opieki przez państwo nad biednymi czy upowszechnienie szkolnictwa spotkały się z licznymi atakami wobec jego osoby. Był wielkim pisarzem i myślicielem okresu polskiego renesansu. Niestety jego poglądy na stan kraju i kondycję społeczeństwa jeszcze długo musiały czekać na zrozumienie i aprobatę. Tych czasów Modrzewski już nie doczekał.