Poezja wobec upływu czasu - wypowiedź na podstawie wybranych przykładów

W poezji twórcy dawali wyraz swoim przemyśleniom na temat czasu i jego upływu, a tym samym próbowali człowieka i jego życie charakteryzować przez pryzmat tej niepodważalnej prawdy. Nad problemem niestałości czasu pochylali się i filozofowie antyku, jak na przykład Heraklit z Efezu, który powiedział: panta rhei czyli wszystko płynie, twórcy średniowiecza i baroku, dla których czas wiązał się nierozerwalnie z przemijaniem i zmierzaniem ku Bogu, renesansowi, dostrzegający krótkość życia człowieka czy współcześni autorzy podejmujący tę kwestię jako problem wciąż aktualny.

W „Sonecie I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego” Mikołaj Sęp-Szarzyński ukazuje, jak czas, który został dany człowiekowi na ziemi, jest krótki, a śmierć nieustannie depcze człowiekowi po piętach, jest jego stałym towarzyszem. Czas nie tylko jest nieubłagany jeśli chodzi o jego szybki „jak gwałtem obrotne obłoki / I Tytan prętki” upływ, ale też ukazuje wyraźnie błędy, które zostały dawniej popełnione. Koniec czasu ludzkiego jest dla podmiotu spotkaniem z Bogiem lub niemożnością z nim się połączenia, co zależy tylko od człowieka. Jeśli będzie on widział jedynie dobra ziemskie, które tak jak on są nietrwałe, to one nie zaprowadzą go ku niebu. Trzeba widzieć przed sobą cel odległy, ale wieczny.

Ksiądz Józef Baka, znany ze swego rubasznego i bardzo obrazowego podejścia do kwestii, o których pisał, również dotykał tych kwestii. Jego bardzo melodyjne, pełne czarnego humoru wiersze w ogromnej większości skupiają się na człowieku jako istocie kruchej, nietrwałej i podległej upływowi czasu. W utworze „Damom uwaga” uświadamia niewiastom, że ich uroda i powab są niezwykle krótkotrwałe i nim się obejrzą, przemienią się w odstraszające szkielety. Śmierć jako towarzyszka czasu, zabierze piękne stroje, zdrowie, młodość. Upływ czasu całe doczesne piękno zmieni w zgliszcza.

Wisława Szymborska napisała kiedyś, że „nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy”. Noblistka dotknęła problemu upływu czasu, który związany jest z niepowtarzalnością przeżyć i zdarzeń, ale i z jednorazowością całego życia człowieka. Ale według poetki to właśnie w tej nieuchronnej przemijalności, nietrwałości i niepowtarzalności znajduje się prawdziwy urok  naszego życia. Czas nie działa na niekorzyść człowieka, ale sprawia, że egzystencja jest różnorodna i ciekawa. Przemijanie dotyczy nie tylko tego, co dobre, ale i wszelkich złych chwil, a to napawać powinno człowieka optymizmem, że po każdej burzy, wyjdzie słońce.

Poeci pisząc o czasie i przemijaniu próbowali oswoić siebie i czytelników z niepokojami, które z nich wynikają i pokazać, że są to rzeczy nieuchronne i dotyczą każdego bez wyjątku.