Najdawniejsze zabytki języka polskiego – opracowanie

Pierwsze zabytki języka polskiego zaliczyć można do dwóch epok w dziejach polszczyzny. Wszystkie zamknąć można w okresie staropolskim, czyli między IX a XV/XVI wiekiem. W epoce przedpiśmiennej mamy do czynienia głównie z pojedynczymi wyrazami wplecionymi w łacińskie teksty: „Geograf Bawarski”, „Dagome iudex” oraz „Kronika” Thietmara. 

„Geograf Bawarski” to zabytek geograficzno-historyczny, będący opisem anonimowego autora. Pochodzi prawdopodobnie  z IX wieku i zawiera np. plemienne terytoria Europy środkowej, wśród których znajdują się te z obszarów późniejszej Polski. Dagome iudex to zapis oddania przez Mieszka I państwa polskiego pod opiekę papieżowi. Pochodzi z roku około 990, ale znane są tylko jego odpisy z wieków późniejszych. Znajduje się tu kilka nazw własnych, m.in. nazwy geograficzne oraz imię Mieszka. Kronika Thietmara opisuje walki polsko-niemieckie z początku XI wieku. Niemiecki autor wymienia nazwy plemion, nazwy geograficzne oraz imię Chrobrego.

Granicę chronologiczną epoki przedpiśmiennej i piśmiennej wyznacza najstarszy zabytek sensu stricto – „Bulla gnieźnieńska” – datowana na rok 1136. Nie powstała na terenach...