Ignacy Krasicki - wiersze, utwory, dzieła. Ogólne opracowanie twórczości Ignacego Krasickiego

Jest nazywany „księciem poetów polskich”, jednym z najświetniejszych umysłów epoki odrodzenia, twórcą wszechstronnym, autorem pierwszej powieści na gruncie literatury polskiej, poetą oraz naukowcem, a także znakomitym mężem stanu, politykiem, moralistą, doświadczonym duchownym, znawcą kultury dworskiej, przyjacielem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Uhonorowany licznymi orderami, m.in. Orderem Orła Białego i Orderem św. Stanisława, był uczestnikiem słynnych obiadów czwartkowych, zajmował się teologią, heraldyką, pisał także artykuły do czasopisma „Monitor”, zajmował się również tłumaczeniem – przełożył „Pieśni Osjana”, fragmenty „Boskiej Komedii”, a także utwory twórców starożytnych, takich jak Hezjod czy Teokryt.

Już z tej pobieżnej charakterystyki wnioskować można o wkładzie, jaki był udziałem tego prawdziwego człowieka renesansu. Był to wkład nie tylko w rozwój literatury, ale także myśli społecznej, teologii – szeroko pojętej kultury. Na uwagę zasługuje fakt jednoczesnego pełnienia odpowiedzialnych funkcji publicznych oraz aktywnej działalności literackiej.

Już debiut Krasickiego był swoistym fenomenem. I choć późny, trwale zapisał się w świadomości późniejszych pokoleń Polaków ze względu na fakt, iż stał się hymnem Polski. Mowa o utworze „Hymn do miłości Ojczyzny”.

Wcześniej zaznaczyliśmy, iż Krasicki jako pierwszy napisał polską powieść. Jej tytuł to „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Składa się ona z trzech części, z których każda dzieje się w innym miejscu i przynosi tytułowemu bohaterowi nowe doświadczenia. Powieść Krasickiego jest heterogeniczna, zawiera bowiem elementy powiastki filozoficznej, robinsonady, utopii, satyry społeczno-obyczajowej oraz listu. Napisana w formie pamiętnika, miała sprawiać wrażenie autentycznej relacji z przygód.

Na uwagę zasługuje także „Monachomachia” będąca poematem heroikomicznym opisującym w żartobliwy, lecz ostry sposób walki mnichów w klasztorach dominikańskim i karmelickim. Autor bez skrupułów obnaża wady duchowieństwa, takie jak pijaństwo, lenistwo czy nieuctwo.

Poemat ten wywołał burzę wśród społeczeństwa, Krasicki więc w odpowiedzi na liczne głosy krytyki napisał drugą część przygód mnichów, którzy znajdują w swoim klasztorze egzemplarz „Monachomachii”. Pozornie jest to przedstawienie duchowieństwa w tym razem pozytywnym świetle, jednak Krasicki nie porzuca typowej dla niego ironii, która czyni ten utwór zdecydowanie dwuznacznym.

Jednak najbardziej popularnymi utworami oświeceniowego pisarza są bajki, które poprzez żart, alegorię i satyrę ujawniają wady i przywary ówczesnego społeczeństwa. Głównie są to krótkie, epigramatyczne utwory przypominające bajki ezopowe, w których występowały przede wszystkim zwierzęta. Jednak Krasicki pisał także bajki dłuższe, narracyjne, wzorowane na dziełach La Fontaine’a.

Każda z nich posiada celną puentę, która każe zastanowić się nad sensem umieszczonym w zaledwie kilku wersach. Krasicki piętnuje takie wady jak: pycha (np. w bajce pt. „Szczur i kot”), fałszywa religijność („Dewotka”), niesprawiedliwość („Pan i pies”) oraz wiele, wiele innych.

Ignacy Krasicki na stałe zapisał się na kartach literatury narodowej jako propagator wiedzy, wykształcenia oraz moralności. Mimo iż zdawał sobie sprawę z możliwych konsekwencji krytykowania społeczeństwa, a nawet duchowieństwa, do którego przecież sam należał, otwarcie głosił swoje ideały oraz konieczność eliminowania wad społecznych szerzących się w ówczesnych latach.