Msza rorartnia - Roraty - geneza, opis, znaczenie

Kiedy nadchodzi adwent, a więc czas oczekiwania na święta Bożego Narodzenia, Kościół celebruje wyjątkowe msze święte, które poświęcone są Matce Boskiej, a ich nazwa to właśnie roraty. Msze roratnie najczęściej są odprawiane we wczesnych godzinach porannych, dlatego w okresie adwentu można niekiedy zauważyć dzieci podążające wczesną porą do kościoła i oświetlające sobie drogę  lampionami.

Nazwa tej mszy pochodzi od pierwszych słów pieśni śpiewanej na jej rozpoczęcie: „Rorate caeli desuper...”, co oznacza: „Spuście rosę, niebiosa”. Pieśń ta ma bardzo bogatą tradycję wywodzącą się z biblijnej Księgi Izajasza i wyraża oczekiwanie na przyjście Dzieciątka.

Poranna msza adwentowa poświęcona jest Maryi, ponieważ kojarzona jest Ona z jutrzenką, która wyprzedza Słońce, a więc Chrystusa. Symbolika ta odwołuje się więc do Matki Bożej, która w szczególny sposób oczekiwała przyjścia Jezusa, który miał być Jej Synem. W mszy roratniej przyłączamy się do Maryi i razem z nią oczekujemy na przyjście Zbawiciela.

Ta symbolika maryjna obecna jest w roratach pod postacią świecy ustawianej obok ołtarza. Zapalona, przypominać ma o stałej obecności Matki Bożej i zachęcać do oddanego oczekiwania za jej przykładem. Świeca ta, zwana „roratką”, ma kolor biały symbolizujący niewinność i przewiązana jest wstążką niebieskiego koloru. Pali się przez cały czas trwania mszy świętej, a obok niej bardzo często stawiana jest figura samej Maryi.

Początek mszy roratniej zawsze odbywa się w ciemnościach. Światła zapalane są dopiero przy śpiewie „Chwała na wysokości Bogu...”. Po mszy często organizowane są także konkursy dla dzieci, które mogą w ten sposób wygrać podarunki bądź łakocie.

Kolorowe lampiony niesione przez dzieci nie tylko oświetlają drogę w ciemnościach porannych, ale także przypominają przypowieść o pannach roztropnych i nieroztropnych. Ewangelia św. Mateusza przybliża słowa Jezusa, który opowiada o dziesięciu pannach czekających nocą na Oblubieńca. Pięć z nich zaopatrzyło się w dostateczny zasób oleju do lamp, dlatego gdy czas oczekiwania się wydłużył, ich płomienie cały czas płonęły. Natomiast pozostałe kobiety nie pomyślały o zabezpieczeniu swoich lamp, dlatego późną nocną porą, gdy Oblubieniec się pojawił, ich lampy nie paliły się już, dlatego kobiety nie zostały wpuszczone na ceremonię weselną.

Przypowieść ta opowiada o potrzebie czuwania, tak ważnej w czasie adwentu. Nasza wiara podobnie jak płomień lampy – powinna być stale żywa, nie tylko od czasu do czasu. Chrystus mówi o swoim przyjściu: „Nie znacie dnia ani godziny”, stale więc powinniśmy być przygotowani na Jego pojawienie się. Zapalone lampiony symbolizują więc naszą gotowość do nieustannego czuwania, tak, jak robiły to panny roztropne.

Źródła historyczne nie precyzują, kiedy dokładnie roraty pojawiły się na ziemiach polskich, mówi się, że sprowadził je do naszego kraju król Bolesław Wstydliwy w XIII wieku lub też św. Wojciech, który żył już w X wieku. W XVI wieku natomiast król Zygmunt Stary założył specjalny chór w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, który miał śpiewać pieśni podczas rorat.

Z biegiem czasu nabożeństwa roratnie upowszechniały się i stawały coraz bardziej popularne, do czego przyczyniło się niewątpliwie uznawanie Polski za kraj pod specjalną opieką Maryi. Były one jednymi z najwcześniejszych przejawów kultu maryjnego, wyprzedziły dzisiaj znane godzinki czy nawet różaniec. Widzimy więc, jak głęboką tradycję mają dzisiejsze roraty. Dodać trzeba, że odegrały one niebagatelną rolę w czasie wojen, zaborów czy agresji innych państw. Gromadząc się na mszy roratniej, Polacy w szczególny sposób oddawali się pod opiekę Maryi wierząc, że razem z przyjściem Chrystusa nadejdzie także upragniona wolność dla naszego narodu.

Dzisiaj roraty nie mają już tak patriotycznego wydźwięku, zmienia się także ich specyfika, gdyż czas ich celebrowania z porannego zmienia się w wieczorny, a samo oczekiwanie ma bardziej komercyjny charakter. Warto jednak pamiętać o znaczeniu, jakie odegrały roraty w życiu duchowym Polski i o roli, jaką mogą odegrać w życiu każdego z nas.