Św. Bernard z Clairvaux - życiorys, poglądy

Święty Bernard był opatem i doktorem Kościoła. Urodził się w roku 1090 w burgundzkim rodzie, na zamku Fontaines pod Dijon we Francji.

W wieku 22 lat wstąpił do surowego opactwa cystersów w Citeaux wraz z trzydziestoma towarzyszami z młodych lat. W roku 1115 założył w Clairvaux opactwo, gdzie aż do śmierci sprawował funkcję opata. Święty był nie tylko niezwykle gorliwym opatem swej zakonnej rodziny, był to również teolog oraz kontemplatyk. Potrafił łączyć życie zakonne z mistyką. Był założycielem aż 30 fundacji zakonnych, a w tym także cysterskiej fundacji w Jędrzejowie. Jego myśl wpłynęła na życie Kościoła jego czasu. Bernard to jedna z największych postaci XII wieku.

Nazywany był „wyrocznią Europy”. Był też obrońcą papieża Innocentego II. Położył kres schizmie Anakleta w Rzymie. Ogłosił II Krucjatę krzyżową z polecenia Eugeniusza III. Napisał regułę templariuszy i uzyskał u papieża jej zatwierdzenie. Dzięki niezwykłemu krasomówstwu nazwany został „doktorem miodopłynnym”. To jeden z największych piewców Matki Boskiej. Pozostawił sporą spuściznę tekstów teologicznych, homilii i modlitw ku czci Maryi. Zmarł w Clairvaux 20 sierpnia 1153 roku. Bernarda kanonizował papież Aleksander III w roku 1174.

Dniem św. Bernarda jest dzień jego śmierci – 20 sierpnia. Jest patronem cystersów, Burgundii, Ligurii, Genui, Pelplina, Gibraltaru. Opiekuje się pszczelarzami. Jest orędownikiem w czasie klęsk żywiołowych, sztormów i w chwili śmierci.  

W ikonografii ukazywany w stroju cysterskim. Atrybuty Świętego to krzyż opacki, księga, krucyfiks, Matka Boża z Dzieciątkiem, pióro pisarskie, narzędzia Męki Pańskiej, różaniec, trzy infuły u stóp, ul, rój pszczół. 

Bernard należał do mistyków średniowiecznych, którzy łączyli praktykę z teorią. Nie tylko uprawiał mistykę, ale i głosił mistycyzm, czyli teorię według której obcowanie z Bogiem to najlepszy i jedyny środek do poznania prawdy. Według niego na pomoc i łaskę Bożą należy zasłużyć swym życiem, czyli przez pokorę i miłość. Wyróżniał on cztery stopnie miłości oraz dwanaście stopni pokory. Jego teoria poznania przeciwstawiała się scholastyce, a zbliżała się do teorii panteistycznej. Uznawał niższość wiedzy czysto rozumowej i uważał, że wyższej wiedzy nie można osiągnąć bez nadprzyrodzonej pomocy. Wpływ Bernarda na filozofię był szczególny – z jednej strony pobudził go, a z drugiej zahamował.