Religia: judaizm - doktryna, cechy, główne założenia. Ogólny opis judaizmu

Za twórcę i największego proroka judaizmu uważa się Mojżesza, który wyprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej. Od Jahwe (Boga) otrzymał on dwie kamienne tablice z przykazaniami, których wszyscy Żydzi mieli przestrzegać. Tablice te nazwano Dekalogiem. Powstanie judaizmu datuje się na około X wiek p.n.e (czasy panowania króla Dawida czy Salomona).

W religii tej księgą najświętszą (podobnie jak w chrześcijaństwie) jest Biblia. Żydowska Biblia skała się z trzech części – Tory, Newiim i Ketuwim. Tora nazywana jest także Pięcioksięgiem Mojżeszowym. W jej skład wchodzą: Genesis (Księga Rodzaju), Exodus (Księga Wyjścia), Leviticus (Księga Kapłańska), Numeri (Księga Liczb) i Deuteronomium (Księga Powtórzonego Prawa). Na przełomie V i IV wieku przed naszą erą doszło do połączenia tychże części w jedną całość – Torę. Newiim, czyli „prorocy”, składa się natomiast z ksiąg historycznych (Jozuego, Samuela, I i II Królewskiej i Sędziów) oraz prorockich, których autorami są między innymi Izajasz, Ezechiel i Jeremiasz, dodatkowo Amos, Zachariasz i Micheasz. Z kolei Ketuwim to trzynaście ksiąg historycznych oraz dydaktycznych. Znajdują się tam między innymi Księgi: Hioba, Przysłów, Psalmów, Rut, Estery, Kronik, Ezdrasza, Trenów, Koheleta, Pieśń nad Pieśniami oraz apokalipsa (Księga Daniela).

Doktryna judaizmu opiera się na założeniach filozofa i żydowskiego teologa – Mosze Ben Majmona. Tezy te zostały uporządkowane w trzynaście najważniejszych postumentów wiary: 1. Istnieje Bóg Stwórca, 2. Bóg jest jeden, 3. Bóg jest bezcielesny, 4. Bóg jest wieczny, 5. Tylko Bóg ma prawo do oddawania mu czci, 6. Prorocy byli wysłannikami Boga i dlatego należy wierzyć ich słowom, 7. Mojżesz jest największym ze wszystkich proroków, 8. Bóg objawił Mojżeszowi Prawo (Torę) na Synaju, 9. Prawo objawione przez Boga nigdy się nie zmieni, 10. Bóg jest wszechwiedzący, 11. Człowiek otrzyma zapłatę za swe uczynki na tym i na drugim świecie, 12. Należy wierzyć nadejście Mesjasza, 13. Należy wierzyć w zmartwychwstanie zmarłych.

Boga Żydzi nazywają Jahwe, ale w Biblii znaleźć możemy również inne nazwy, które określają najwyższego Stwórcę. Są to między innymi: El, Elohim, El Elion, El Szaddaj. Jest to postać, wokół której koncentruje się cała wiara. Według judaistycznej kosmogonii to właśnie Jahwe mocą stwórczą Swojego Słowa powołał do życia wszystko, co istnieje. Co ciekawe, w religii tej zakazane są próby jakiegokolwiek portretowania Boga, gdyż jest to Byt, którego nie można porównać do żadnej innej rzeczy. Jahwe jest sprawiedliwy i miłosierny. Złych ludzi karze, a dobrych wynagradza (jest to tak zwana zasada retrybucji). Stwórca daje człowiekowi wolną wolę. Ludzie skłonni są do dobra i do zła (jest to skłonność wrodzona).

Bardzo ważne w religii judaistycznej są święta. Koniec tygodnia nazywany jest szabatem (dniem odpoczynku). Tak, jak Bóg stwarzał świat przez sześć dni i siódmego odpoczywał, tak i człowiek po sześciu dniach pracy siódmego odpoczywa – i to dosłownie, gdyż dzień ten oznaczony jest wieloma zakazami (m.in. zakaz pisania, podróżowania, palenia, dotykania pieniędzy, pracowania). Spośród innych świąt możemy wyróżnić: Szalosz Regalim (Pesach, Sukkot oraz Szawuot), Rosz ha-Szana (Nowy Rok), Jom Kippur (Dzień Pojednania), Rosz chodesz (pierwszy dzień nowiu), Purym, Chanuka, Tu bi-Szwat oraz Lag ba-Omer.

Dekalog zapisany w Torze składa się z dziesięciu najważniejszych dla tej wiary nakazów i zakazów (etyczno-religijnych): 1. Czcić tylko jednego Boga, 2. Nie modlić się do żadnych wizerunków, 3. Nie wzywać imienia Jahwe nadaremnie, 4. Przestrzegać Szabatu, 5. Czcić rodziców, 6. Nie zabijać, 7. Nie dopuszczać się cudzołóstwa, 8. Nie kraść, 9. Nie dawać fałszywego świadectwa, 10. Nie pożądać cudzej własności.

Judaizm zakazuje również spożywania mięsa świni, zajęcy i wielbłądów czy dotykania zmarłych.