Św. Franciszek z Asyżu - życiorys, patronat

Urodził się jako Jan Bernardone w Asyżu w 1182 roku. Jego ojciec Piotr był zamożnym kupcem, matka nazywała się Joanna Pica. Gdy Piotr powrócił z Francji, do imienia syna Jan dodał imię Franciszek (Francuzik).

Jako młodzieniec Franciszek charakteryzował się wrażliwością – lubił poezję oraz muzykę. Ubierał się dosyć ekstrawagancko. W tym czasie jego życie było beztroskie i szczęśliwe. Gdy doszło do zbrojnego konfliktu między Asyżem a Perugią, Franciszek wziął udział w walkach i dostał się do niewoli. Podczas niemal rocznego pobytu w więzieniu jego zdrowie uległo znacznemu pogorszeniu. 

Po powrocie do domu ciężko zachorował i wtedy właśnie podjął decyzję o zmianie swego życia. Jednak zamiar okazał się nietrwały. Gdy w roku 1205 otrzymał ostrogi rycerskie, udał się na wojnę, którą prowadził Fryderyk II z papieżem. W miejscowości Spoleto miał sen, w którym usłyszał wzywający go głos Boga. 

Powrócił do Asyżu, gdzie rozpoczął modlitwy, umartwianie oraz posługę wśród ubogich. Któregoś dnia przebywając w kościele św. Damazego, usłyszał głos Boga wypowiadający te słowa: „Franciszku, napraw mój Kościół”. Ponieważ wezwanie to zrozumiał dosłownie, rozpoczął odbudowę zniszczonej świątyni. Ponieważ potrzebował funduszy, wyniósł ze swego domu kawał sukna, za co ojciec wydziedziczył go w sposób oficjalny przed biskupem. Nieprzyjemna sytuacja między ojcem i synem rozegrała się na oczach gapiów na placu. Reakcją Franciszka na decyzję ojca było zdjęcie ubrania, które od niego niegdyś otrzymał. W całkowitej nagości złożył mu je u stóp oraz uznał Pana Boga za jedynego ojca.

Odtąd Franciszek zaczął odnawiać zniszczone kościoły. 24 lutego 1208 roku w czasie czytania Ewangelii o rozesłaniu uczniów uderzyły go słowa: „Nie bierzcie na drogę torby ani dwóch sukien, ani sandałów, ani laski”. Zrozumiał wtedy, że budowanie, jakie zlecił mu Bóg Ojciec, miało mieć wymiar duchowy – miał stać się odnowicielem Kościoła szarpanego herezjami i niepokojami wewnętrznymi. I tak odkrył swą nową drogę życiową.

W 1209 roku założył zakon Braci Mniejszych, czyli franciszkanów, którzy byli wędrownymi kaznodziejami. W 1211 roku razem ze św. Klarą założył kolejny zakon, tym razem żeński – klarysek. Trzeci założony przez Franciszka w 1221 roku zakon przeznaczony był dla osób świeckich. 

Franciszek był uczestnikiem Soboru Laterańskiego IV. Następnie chcąc ewangelizować pogan, udał się na Wschód. W Egipcie otrzymał od sułtana Meleka-el-Kamela glejt, dzięki któremu mógł pielgrzymować do Ziemi Świętej. W Boże Narodzenie 1223 roku, w czasie jednej z wędrówek misyjnych, w Greccio zainscenizował fragment z Biblii – w żłobie, gdzie znajdował się osioł i wół, położył na sianie dziecko i odczytał fragment Ewangelii o narodzinach Jezusa oraz wygłosił homilię. Dało to początek późniejszym żłobkom i jasełkom oraz teatrowi nowożytnemu w Europie.

W ostatnich latach życia Franciszek usunął się do Alvernii, gdzie podczas czterdziestodniowego postu otrzymał 14 września 1224 roku stygmaty Męki Pańskiej. Kiedy umierał 3 października 1226 roku, kazał zdjąć z siebie ubranie i położyć na ziemi. Wtedy rozkrzyżował przebite stygmatami ręce i zmarł śpiewając psalm 141. Miał wtedy 45 lat. Kanonizowany w 1228 roku przez papieża Grzegorza IX. 

Najpopularniejszym tekstem św. Franciszka jest „Pieśń słoneczna”. Pozostawił po sobie wiele pism – „Napomnienia”, listy, teksty poetyckie i modlitewne. Był to człowiek obdarzony wielkim wdziękiem i urokiem; wielbił świat i jego stworzenia. Dzięki niemu świat ujrzał postacie z kart Ewangelii, które cechowała prostota, pogoda i odwaga. Wywarł ogromny wpływ na życie duchowe  i artystyczne w epoce średniowiecza.

Święty Franciszek z Asyżu obchodzi swe święto 4 października. Jest patronem zakonów – albertynów, franciszkanów, kapucynów, franciszkanów konwentualnych, bernardynek, klarysek, kapucynek, koletanek – oraz tercjarzy, Włoch, Asyżu, Bazylei, Akcji Katolickiej, aktorów, ekologów, niewidomych, robotników, tapicerów, ubogich, więźniów, pokoju.

W ikonografii ukazywany jest w habicie franciszkańskim, niekiedy ze stygmatami. Bywa przedstawiany w otoczeniu ptactwa. Jego atrybuty to baranek, krzyż, księga oraz ryba w dłoni.