Budda - kim był Budda? Życiorys, zasługi i nauka Buddy. Opracowanie

Budda, właściwie Siddhartha z warny kszatrijów lub Gautama, lub Tathagata, lub Śakjamuni z rodu Śakjów – zwany także Oświeconym albo Przebudzonym – był założycielem religii uniwersalistycznej, jaką jest buddyzm. Nie jest pewna dokładna data jego narodzin. Wiadomo, że umarł w wieku osiemdziesięciu lat. Żył na przełomie VI i V w. p.n.e. Urodził się jako syn króla – władcy plemienia Śakjów – Śuddhodana oraz jego małżonki, królowej Mai. Legenda głosi, że urodzony został w świętym gaju w Lumbini (później to miejsce uznano za święte).

Od dziecka otoczony był luksusem, zbytkiem. Nie dano mu zaznać żadnej przykrości – z tego też względu nie znał smaku cierpienia. W wieku szesnastu lat ożenił się. Urodził mu się syn – Rahul. Dziesięć lat później Budda zrozumiał, że owo życie, które wiedzie, nie należy tak naprawdę do niego. Chciał poznać świat. Według legend, do refleksji zmusiło go spotkanie czterech mężczyzn: starca, chorego, zmarłego i ascety. Postanowił więc Budda wyruszyć w świat, aby dowiedzieć się, czym jest cierpienie i jaka jest prawda o nim.

Przez sześć następnych lata próbował wielu rzeczy. Szukał mędrców, którzy opowiedzieliby mu świecie. Umartwiał się, poddawał ascezie, co prawie doprowadziło go do śmierci, studiował księgi. W końcu skierował się w stronę medytacji – usiadł pod drzewem figowym i, według legendy, medytował czterdzieści dziewięć dni zastraszany przez demona Marę. Wtedy doznał oświecenia. Dowiedział się, w jaki sposób każdy człowiek może zwyciężyć z wszechobecnym cierpieniem. Źródłem cierpienia jest, według Buddy, wielkie pragnienie pełnego, w naszym rozumieniu, życia. Uznał on, że istnieją cztery szlachetne prawdy: 1. Prawda o cierpieniu, 2. Prawda o powstaniu cierpienia, 3. Prawda o zwalczeniu cierpienia, 4. Prawda o drodze do zniszczenia cierpienia.

Tak mówił o cierpieniu (fragment z Dighanikai): „Czym jest więc Szlachetna Prawda o Cierpieniu? Narodziny, śmierć, troska, opłakiwanie, ból, smutek i rozpacz są cierpieniem, cierpieniem jest również nieotrzymywanie tego, czego się pragnie. Krótko mówiąc, Pięć Składników Istnienia to cierpienie. A co stanowi Pięć Składników? Jest to fizyczna forma, uczucie, postrzeganie, formacje umysłowe i świadomość”.

Od tamtej pory zaczął swoją misję jako nauczyciela. Po raz pierwszy wygłosił kazanie do pięciu mnichów w Parku Gazeli. Potem podróżował przez czterdzieści lat w okolicach środkowego Gangesu i głosił prawdę objawioną w czasie Przebudzenia. Zmarł w wieku osiemdziesięciu lat. Jego ciało zostało spalone w uroczysty sposób na stosie pogrzebowym, a pozostałości po jego ciele rozdano plemionom. Już w kilka lat po śmierci Buddy jego osoba, owiana legendą już za życia, urosła szybko do rangi bóstwa. Buddzie oddawano cześć i budowano posągi.

Filozof nigdy nie spisywał swoich nauk. Przekazywano je ustnie, z pokolenia na pokolenie. Dopiero kilkaset lat później powstał w ten sposób kanon therawadinów zachowany do dzisiejszych czasów w całości. Same zaś kazania i wszystkie słowa Buddy spisane zostały w jednym tomie – Suttapitaki. Filozof pomijał kwestie takie jak istnienie czy nieistnienie Boga. Najważniejszymi tematami, jakimi się zajmowała, była prawda, cierpienie, natura ludzka i sam człowiek.

Budda poruszał problematykę osiągnięcia wewnętrznego spokoju jako jedynego warunku zaznania szczęścia. Człowiek, według niego, powinien dążyć do stanu nirwany – całkowitego wyzwolenia ducha (inaczej – stan wygaśnięcia, rozproszenia). Budda twierdził, że istnieje czasowe niebo i piekło, jednak dusza stamtąd powraca na Ziemię, gdzie wciela się w kolejny byt fizyczny (reinkarnacja). Zależy to wszystko od tego, jakim człowiek był za życia. Za dobro jest się wynagradzanym, za zło – odpowiednio karanym.