Mniejszości narodowe w Polsce - przykłady, opis. Opracowanie tematu

Struktura narodowościowa państwa polskiego zmieniała się na przestrzeni wieków. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku i ostatecznym ustaleniu granic II Rzeczpospolitej w latach kolejnych Polska stała się państwem wielonarodowym. Ponad 30% ludności stanowiły mniejszości narodowe. Do najliczniejszych należeli: Ukraińcy, Żydzi, Białorusini oraz Niemcy. Sytuacja uległa zmianie w wyniku II wojny światowej. Masowa zagłada m.in. ludności żydowskiej, zmiana granic, migracje, a także przesiedlenia powojenne przyczyniły się do radykalnego zmniejszenia liczby mniejszości narodowych w Polsce.

Ostatni Narodowy Spis Powszechny, przeprowadzony w 2002 roku, pokazał, iż Rzeczpospolita Polska jest krajem jednorodnym narodowościowo – ponad 96 % obywateli zadeklarowało przynależność do narodu polskiego. Największymi mniejszościami narodowymi są: Niemcy, Białorusini i Ukraińcy. Obok nich występują także mniejszości: rosyjska, litewska, słowacka, ormiańska, czeska oraz żydowska. Warto zaznaczyć, że niemal 775 tysięcy osób nie jest w stanie określić swojej narodowości.

Mniejszość niemiecka skupia się w głównej mierze w województwie śląskim, opolskim, warmińsko-mazurskim, dolnośląskim oraz kujawsko-pomorskim. Takie rozmieszczenie tych grup ludności wynika przede wszystkim z zaszłości historycznych. Od 1990 roku mniejszość niemiecką reprezentują w parlamencie dwaj posłowie. Ludność niemiecka prężnie rozwinęła swoją działalność. Tworzy własne organizacje (np. Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, Niemiecka Wspólnota „Pojednanie i Przyszłość”), organizuje szereg festiwali, spotkań, imprez kulturalno-społecznych promujących kulturę niemiecką, jej przedstawiciele wchodzą w skład władz lokalnych. W ostatnich latach kontrowersyjne stały się kwestie wprowadzania dla części miejscowości dwujęzycznych nazw oraz odnawiania pomników upamiętniających żołnierzy niemieckich walczących w oddziałach o nazistowskim rodowodzie.

Trochę inaczej przedstawia się sytuacja mniejszości białoruskiej oraz ukraińskiej. Białorusini są mniejszością stosunkowo zwartą – mieszkają głównie na terenie Podlasia. W niektórych gminach stanowią oni większość, np. gmina Orla, Bielsk Podlaski. Cechą odróżniającą większość ludności białoruskiej od Polaków na tym terenie jest przynależność do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, choć nie wszyscy Białorusini są wyznania prawosławnego. Do tej autokefalii należy również część mniejszości ukraińskiej w Polsce. Jednak w większości Ukraińcy podlegają Kościołowi Katolickiemu Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego (potocznie nazywanemu kościołem unickim).

Mniejszość ukraińska jest zdecydowanie najbardziej rozproszona na terenie całego kraju – to konsekwencja podjętej przez władze Polski Ludowej w 1947 roku Akcji „Wisła”. Z terenów południowo-wschodnich przesiedlono wtedy Ukraińców głównie na obszar północno-zachodniej Polski, dlatego obecnie największe skupiska tej mniejszości znajdujemy w województwie warmińsko-mazurskim, pomorskim oraz zachodniopomorskim.

Każda z mniejszości narodowych tworzy własne instytucje, organizacje społeczno-kulturalne, organy prasowe czy partie polityczne – mają one strzec ich interesów narodowych oraz tradycji i obyczajów.