Reżim polityczny - definicja, charakterystyka, przykłady

Przez reżim polityczny rozumie się faktyczny sposób sprawowania władzy przez organy państwowe oraz sposób egzekwowania przez nią posłuszeństwa od obywateli. Inaczej mówiąc to ogół metod jakie władza stosuje wobec ludności. Mając na myśli ‘faktyczny’ sposób rządzenia nie zwraca się uwagi na prawne regulacje ale na to jakie stosunki między władzą a obywatelami naprawdę występują. 

Ze względu na różnice występujące w sposobach sprawowania reżimu politycznego można dokonać podziału na reżim demokratyczny, reżim autorytarny oraz reżim totalitarny.

Reżim demokratyczny zwany inaczej też reżimem państwa obywatelskiego to taki system w którym obywatele mają wpływ na podejmowanie przez państwo decyzje oraz je kontrolują. Może to następować poprzez demokrację bezpośrednia lub inne drogi kontaktu między ludnością a organami władzy. By reżim demokratyczny mógł funkcjonować w państwie musi zostać zawarty tzw. konsensus czyli zgoda między władzą a podległymi jej obywatelami. 

Szczególnym rodzajem reżimu demokratycznego jest reżim liberalny – władza przypisuje sobie w nim jedynie wąski zakres działań, nie ingerując jednocześnie w sprawy w które ta ingerencja nie jest konieczna. 

Reżim autorytarny (od łacińskiego słowa auctoritas – władza) to system, w którym władza uznaje się za stojącą ponad obywatelami, w związku z tym wymaga od nich podporządkowania. 

Rodzajem reżimu autorytarnego jest reżim policyjny w którym znacząca role mają policyjne środki nadzoru. W krajach takich istnieje szeroko rozwinięta sieć agentów oraz donosów. W państwach w których funkcje tą zamiast policji pełni wojsko nazywa się reżimem wojskowym bądź militarnym. 

Szczególną odmianą reżimu autorytarnego jest reżim totalitarny (od łacińskiego słowa totus – cały). To system w którym organy państwa dążą do absolutnej kontroli nad całym życiem społecznym. Nie dotyczy to tylko stosunków międzyludzkich ale też czuwania nad ‘prawidłowością’ poglądów. W reżimie totalitarnym istnieje najbardziej rozwinięty aparat policyjny.