Traktat lizboński - postanowienia, zmiany, charakterystyka

Traktat lizboński jest traktatem międzynarodowym podpisanym 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie. Wprowadził on wiele istotnych zmian w organizacji Unii Europejskiej. Wszedł on w życie 1 grudnia 2009 r. Geneza traktatu jest dosyć skomplikowana a zarazem jasna - przede wszystkim państwom członkowskim chodziło o ujednolicenie praw na terenie Unii. Rozpoczęto więc przygotowania do opracowania nowego traktatu. Szczyt lizboński odbył się w 2007 r. w październiku. 

Traktat lizboński składa się z - preambuły, protokołu do dołączenia do Traktatu o Unii europejskiej, protokołu do dołączenia do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, ustaleń końcowych, protokołów i objaśnień. 

Traktat lizboński zreformował nieco całą strukturę unijną i wprowadził jednolitą konstytucje. 

Traktat lizboński zachował ważność dotychczasowych traktatów i wprowadził kilka istotnych zmian. 

Główne postanowienia:

- Unia Europejska otrzymała osobowość prawną, zastępując dawną Wspólnotę Europejską.

- zniesiono system filarowy, który dotychczas składał się z 3 filarów - unii gospodarczej, unii politycznej i unii policyjno-sądowniczej.

- poszerzono funkcje polityki bezpieczeństwa bardziej skupiając się na wspólnym interesie Europy. 

- podzielono kompetencje na trzy obszary - 

- dokonano poprawki Karty Praw Podstawowych z 7 grudnia 2000 r. 

- usunięto rzekomą państwowość unii - hymn, flagę itd. 

- powołano Przewodniczącego Rady Europejskiej, który wybierany jest na okres 2,5 roku. - obecnie jest nim Herman Van Rompuy

- poszerzono obowiązki i kompetencje parlamentu europejskiego - parlament posiada moc ustawodawczą, budżetu i ratyfikowania umów międzynarodowych

- zreorganizowano sądownictwo unijne. 

- traktat określił również możliwość wyjścia z Unii, w przypadku gdyby któryś kraj chciał zrezygnować. 

- pojawiły się nowe kompetencje unijne - system głosowania w radzie, karta praw podstawowych, 

Środowiska eurosceptyków ostro skrytykowały traktat lizboński, który dla wielu ma charakter zwyczajnej konstytucji i totalnie niszczy niepodległość państw członkowskich. Eurosceptycy uważają, że traktat lizboński jest zwyczajną farsą mającą na celu uzależnienie każdego państwa od decyzji unijnych. 

Traktat został ratyfikowany 13 grudnia 2007 r. i miał wejść w życie 1 stycznia 2009 r. Dla Polski ratyfikacja przebiegała 28 lutego 2008 r. 

1 kwietnia 2008 polski sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji Traktatu lizbońskiego. Prezydent zatwierdził 10 października 2008 r. 

Eurosceptycy uznali traktat za atakujący suwerenność państwową i jako taki jest nie do przyjęcia przez środowiska konserwatywne. 

W połowie 2010 r. nastapił proces zmierzający do wprowadzenia małych zmian w traktacie w sferze finansowej. Prace trwają.