Transformacja ustrojowa w Polsce - charakterystyka

W 1945 r. zakończyła się II wojna światowa i świat został podzielony na dwie strefy wpływów - radziecką i amerykańską. Polska znalazła się w strefie wpływów radzieckich, gdzie realizowano ściśle wytyczoną politykę socjalistyczną. Ustrojem była demokracja ludowa, Rzeczpospolita Ludowa. 

Transformacja ustrojowa w Polsce rozpoczyna się w 1989 r. kiedy następuje kres ery komunizmu i polityki socjalistycznej. Przede wszystkim załamał się system gospodarczy PRLu, polityka partyjna nie dawała sobie już rady z rosnącym kryzysem. Rosło niezadowolenie społeczne i na sile zyskiwała opozycja, która rozumiała potrzeby społeczeństwa i atakowała władzę ludową. W 1990 r. doszło do pierwszych, wolnych wyborów prezydenckich. Na urząd prezydenta kandydowali - Lech Wałęsa, Leszek Moczulski, Tadeusz Mazowiecki, Włodzimierz Cimoszewicz, Stanisław Tymiński i Roman Bartoszcze. Prezydentem został Lech Wałęsa, przywódca Solidarności. Polska znalazła się na drodze powolnej demokratyzacji, kraj wymagał totalnych i radykalnych reform, które można było przeprowadzić na drodze reform wolnorynkowych i kapitalistycznych. W 1991 r. utworzono Komisję Konstytucyjną, za sprawą Sejmu III RP.

Sejm obradował w okresie 1991-1993. w 1992 r. uchwalono tzw. Małą Konstytucję. W programie zawarto wszelkie szczegóły na temat samorządu terytorialnego, oraz ustalono relacje pomiędzy różnymi instancjami, między władzą ustawodawczą a wykonawczą itd. Oficjalnie pożegnano się z socjalistycznym ustrojem i zniesiono Konstytucję PRL z 1952 r. 

Mała Konstytucja przewidywała, zgodnie z zasadą trójpodziału władzy Monteskiusza, że władza wykonawcza to parlament, składający się z dwóch izb. Sejm jako izba niższa i Senat jako izba wyższa. Władzę wykonawczą powierzono prezydentowi i Radzie Ministrów. Władza sądownicza przypadła niezawisłym sądom. 

Transformacja ustroju nie była prosta, w 1993 r. Lech Wałęsa rozwiązał parlament. 

Polityka nowych władz nie spowodowała wzrostu gospodarczego, wręcz przeciwnie. Wzrosło bezrobocie i spadła produkcja towarów. Społeczeństwo zaczynało być rozczarowane przemianą ustrojową, która de facto nic nie dała, nie przyniosła upragnionych efektów. Rozpoczął się proces prywatyzacji przedsiębiorstw i spółek. Prywatyzacja miała zoptymalizować koszty, usprawnić działalność tych instytucji i doprowadzić do poprawienia się warunków. Przemiana ustrojowa jest oceniana przez badaczy jako pozytywne zjawisko, zrzucono wreszcie balast socjalistycznego reżimu. Wprowadzono stopniowo demokrację i Polska stanęła na najlepszej drodze do sukcesu gospodarczego. Transformacja ustrojowa miała także wiele negatywnych cech, zwiększyła się korupcja, wzrosła działalność zorganizowanej przestępczości oraz cały szereg afer finansowych i politycznych. Lech Wałęsa mimo sukcesu politycznego, nie był w stanie zapanować nad takim obrotem faktów. Słaba frekwencja w wyborach i niechęć społeczeństwa do władzy wpłynęła niekorzystnie na ocenę transformacji. Mimo wszystko postrzega się ją jako pozytywne wydarzenie w historii kraju. Raz na zawsze uwolniono się od reżimu komunistycznego.

Rząd Tadeusza Mazowieckiego i kolejne rządy, aż do 1995 r. nie potrafiły zorganizować poprawy warunków życia i nie przyczyniły się do zadowolenia społecznego. Szalejąca inflacja, pogorszenie się zarobków a co za tym idzie ograniczenie przy zakupie dóbr materialnych zmuszało polskie społeczeństwo do negatywnej oceny polityki Lecha Wałęsy. Istotnym i pozytywnym elementem transformacji było otworzenie się na zachód, który przyniósł do Polski ogromną masę towarów żywnościowych, sprzętu AGD, RTV, rynek samochodowy i budowlany. Trudne do zrealizowania reformy okazały się dobrym posunięciem, które obecnie przynoszą efekty i upragniony sukces. Polska weszła do Unii Europejskiej i jest członkiem Europy, mimo wciąż niezbyt luksusowego życia, jesteśmy na najlepszej drodze do rozwoju i wzrostu potencjału gospodarczego naszego kraju. Tadeusz Mazowiecki wiedział, że jego rząd jest wydarzeniem historycznym gdyż od niego zaczyna się cały szereg zmian i reform, które mają prowadzić kraj ku lepszemu i które będą kontynuowane przez następne rządy.