Budżet Unii Europejskiej - definicja, charakterystyka

Budżet Unii Europejskiej to dokument formalnie nazywany Budżetem ogólnym Wspólnot, będący zestawieniem dochodów oraz wydatków Unii.

Budżet funkcjonuje zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jedna z zasad w nim ujętych mówi, że wszystkie wydatki Unii Europejskiej, jak i jej dochody, należy ująć w jednym akcie, zwanym właśnie budżetem.

Dawniej budżet dzielił się na oddzielny dla każdej ze wspólnot. Do 1967 roku funkcjonowały zatem: budżet operacyjny Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, budżet administracyjny EWWiS, budżet administracyjny Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, Budżet badań i inwestycji EWEA oraz budżet Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Od 2002 roku funkcjonuje budżet ogólny wspólnot.

Dochody budżetu Unii Europejskiej (nazywane inaczej środkami własnymi Unii Europejskiej) pochodzą głównie z ceł od państw trzecich, wpływów z VAT oraz składek państw członkowskich. Wysokość tych wpłat uzależniona jest od wysokości Produktu Krajowego Brutto danego kraju. Do budżetu wpływa około 1% dochodu narodowego państw członkowskich.

Z kolei wydatki budżetu Unii Europejskiej dzieli się na osiem działów: administrację, politykę wewnętrzną, działania zewnętrzne, rezerwy, rekompensaty, pomoc przedakcesyjną, rolnictwo oraz działania strukturalne. Wydatki mogą być obligatoryjne i nieobligatoryjne.

Istnieje tak zwany pułap zasobów własnych, będących wysokością maksymalnych wydatków, które ustalane są wspólnie przez parlamenty oraz rządy krajów członkowskich Unii Europejskiej. Aktualnie jest to mniej więcej niecałe 300 euro na mieszkańca Unii.

Odpowiedzialność za wykonanie budżetu spoczywa w rękach Komisji Europejskiej. Dla przykładu odpowiada ona za odzyskanie niesłusznie wypłaconych pieniędzy, na podstawie oszustwa bądź nieprawidłowego wyliczenia.

Rada Europejska przedstawia roczne sprawozdanie wykonania budżetu parlamentowi. Ten wyraża opinie odnośnie zarządzania budżetem i w razie uznania jego należytego wykonania udziela Komisji Europejskiej absolutorium.