Upadek muru berlińskiego - skutki, znaczenie

Mur berliński - mur istniejący w latach 1961-1989. Stanowił system umocnień, który oddzielał Berlin Zachodni od Wschodniego, który był stolicą Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD). Miał długość 155 km (betonowy mur, okopy, zapory drutowe i miny). Był jednym z symboli zimnej wojny i tzw. żelaznej kurtyny.

Oddzieleni murem obywatele NRD, przez wiele lat inwigilowani przez wszechobecną Stasi (policja polityczna), nie byli w stanie stworzyć trwałych struktur opozycyjnych. Wiele osób jedyny ratunek widziało w ucieczce poza granice. 

Pewna liberalizacja, nastąpiła dopiero w latach 80. Powoli kształtował się ruch pokojowy, pojawiły się niezależne pisma wychodzące poza cenzurą i rodziły się środowiska opozycyjne. W okresie tzw. Jesieni Narodów, kiedy w ZSRR polityką kierował Michaił Gorbaczow, a w wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej dokonywały się przemiany społeczno-polityczne, również w NRD wypadki potoczyły się bardzo szybko. 

Ludność masowo organizowała demonstracje, żądając wolności podróżowania. Równocześnie, wszelkimi możliwymi sposobami, przez Czechosłowację, Węgry czy Polskę - uciekały z NRD tysiące Niemców. 

9 listopada 1989 r. Biuro Polityczne Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED) zatwierdziło projekt ustawy regulującej prawo o podróżowaniu, również za granicę. Tego samego dnia, informacja o tym, podana została do publicznej wiadomości podczas konferencji prasowej. Entuzjazm był powszechny. Mieszkańcy Berlina spontanicznie ruszyli pod mur i rozpoczęli jego wyburzanie. Nazajutrz, wszystkie przejścia graniczne stanęły otworem. W ciągu kilku dni, znienawidzona granicę przekroczyło ponad 4 miliony osób.

Reformy były nieuniknione. 13 listopada na czele rządu NRD stanął cieszący się pewnym zaufaniem społecznym Hans Modrow, zaś kilka dni później z funkcji sekretarza SED zrezygnował Egon Krenz. W grudniu 1989 r. rozpoczęły się obrady niemieckiego „okrągłego stołu”, w których uczestniczyli przedstawiciele opozycji i obozu komunistycznego oraz obserwatorzy z ramienia Kościoła ewangelickiego. Nad porozumieniami pracowały specjalnie utworzone zespoły robocze i przedstawiciele różnych niemieckich organizacji. 

Tymczasem, społeczeństwo coraz głośniej domagało się zjednoczenia kraju, na co wciąż nie wyrażały zgody strony toczące rozmowy. Na wieść o tym, że Stasi kontynuuje swoja działalność, rozgoryczeni manifestanci wtargnęli do jej siedziby i w Berlinie. Ostatecznie, obrady „okrągłego stołu” zakończyły się podpisaniem porozumień dotyczących przebudowy systemu NRD, wprowadzenia demokracji i wolności mediów. Ogłoszono także termin wyborów do parlamentu (18 marca 1990 r.). Zwycięstwo Unii Chrześcijańsko-Demikratycznej (CDU) oznaczało zwycięstwo kanclerza Kohla i jego wizji Niemiec. Drugie miejsce przypadło Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD), zaś trzecie - następczyni SED, czyli Partii Demokratycznego Socjalizmu. Kompletne fiasko, poniosły natomiast zrzeszone w Sojuszu ’90 środowiska opozycyjne.

Rozpoczęły się negocjacje. 12 września, w ramach konferencji „2+4”, w Moskwie, podpisano układ regulujący kwestię zjednoczenia. Na nowo określono granice państwa i ostatecznie zniesiono wszelkie prawa czterech mocarstw do ingerencji w sprawy niemieckie. 

Choć zjednoczenie stało się faktem w dniu 3 października, to zniwelowanie różnic między rozwiniętym Zachodem a zacofanym Wschodem stało się zadaniem Niemców na wiele lat.