Tybet - konflikt w Tybecie - przyczyny, opis, skutki

Tybet, obszar będący współcześnie częścią Chińskiej Republiki Ludowej – Tybetańskim Regionem Autonomicznym, w czasie swej długiej historii przez wiele wieków był niepodległym państwem. Co więcej, historia tego państwa jest nierozerwalnie związana z wyznawaną tam religią – buddyzmem. W czasie różnych kolei dziejów Tybet był zajmowany przez wojska mongolskie czy chińskie – stosunki Tybetu z Chinami, jako potężnym sąsiadem, zwykle były bardzo burzliwe. Podobnie było także w całym XX wieku.

Po zwycięstwie komunistów w Chinach w 1949 roku, armia chińska wkroczyła do Tybetu i zajęła jego wschodnią część. W kolejnym roku tybetańska delegacja w Pekinie podpisała porozumienie, w wyniku którego Tybet stawał się częścią Chińskiej Republiki Ludowej pod pewnymi warunkami: zapewnienia autonomii, utrzymania świątyń i zachowania dotychczasowego systemu politycznego Tybetu. Ewentualne niepodpisanie porozumienia przez Tybetańczyków skończyłoby się chińską inwazją i przymusową reintegracją niepodległego od 1911 r. Tybetu.

Choć pierwsze lata w Republice Chińskiej przebiegały stosunkowo spokojnie, w połowie lat 50. nasiliły się wymogi kolektywizacji (rolnictwo), przeciwko czemu wybuchło w Tybecie Wschodnim powstanie zbrojne. Tybetańczycy, zdobywając poparcie USA, utworzyli ruch oporu – tzw. Czuszi Gangdrug – którego działania destabilizowały sytuację w kraju. W 1959 r. wybuchło kolejne powstanie, brutalnie stłumione przez armię chińską, w czasie którego Dalajlama (przywódca Tybetu) przedostał się do Indii, gdzie w kolejnych latach utworzył Tybetański Rząd na Uchodźstwie. Rząd ten nie jest uznawany ani przez Chiny, ani przez żaden inny rząd na świecie, sprawnie jednak realizuje swoje funkcje koordynacji pomocy udzielanej Tybetowi, stanowi także rodzaj samorządu dla tybetańskiej mniejszości w Indiach.

Tybet szczególnie ucierpiał w czasie tzw. Rewolucji Kulturalnej, która trwała w Chinach w latach 1966-1969 (a nawet do 1976 r.). Jednym z jej przejawów było niszczenie wszelkich śladów i przejawów religijności, stąd w Tybecie doszczętnie zniszczono tysiące świątyń i klasztorów oraz inne zewnętrzne symbole buddyzmu (stupy, flagi modlitewne).

Pod koniec lat 80. Dalajlama przedstawił program pokojowy, w którym zrezygnował z niepodległości Tybetu, proponując w Tybecie utworzyć samorządną strefę pokojową. Propozycja Dalajlamy została jednak odrzucona. Od lat 90. Chiny kontynuują politykę zmniejszania znaczenia religii. Do ostatnich protestów mieszkańców Tybetu doszło w 2008 r.