Okupacja radziecka na Kresach Wschodnich

Agresja ZSRR na Polskę, która miała miejsce 17 września 1939 roku, przyłączyła do komunistycznego państwa wschodnie rubieże Rzeczpospolitej. Potwierdził to rosyjsko-niemiecki traktat o przyjaźni i granicach z 28 września tego samego roku. Oznaczało to, że rozpoczęła się okupacja ziem polskich.

Od razu przystąpiono do zwalczania polskiej inteligencji oraz kultury narodowej. Zamknięte szkoły powoływano na nowo, ale jako sowieckie instytucje, tak aby nie miały możliwości odwoływania się do swych korzeni. Ponadto dokonano reformy pieniężnej - zamiast złotówki wprowadzono rubla, jako oficjalną jednostkę monetarną. Na zajętych terenach zwalczano także religię, starano się wykorzenić przywiązanie do tradycji katolickiej lub prawosławnej. W zamian za to dążono do wpojenia Polakom ateizmu i przekonania ich, że Boga tak naprawdę nie ma.

Dochodziło także do ogromnych grabieży. Prowadzono pod tym względem bardzo łupieżczą politykę. Do Rosji wywożono nie tylko części ale całe zakłady przemysłowe. Brano ze sobą każdy możliwy sprzęt, kradziono bezcenne dzieła sztuki z muzeów oraz prywatnych kolekcji. Nie oszczędzano bibliotek oraz archiwów zawierających bezcenne dokumenty opisujące przeszłość Rzeczpospolitej. Gospodarstwa wiejskie ogałacano z zebranych plonów oraz żywego inwentarza, co stawiało mieszkańców okupowanych terenów przed widmem głodu. Nastąpiło gwałtowne zubożenie całego społeczeństwa polskiego.

Przede wszystkim podjęto akcje, mające na celu wyniszczenie elity narodu, a tym samym jego depolonizacji. Oficerów oraz generałów, których pojmano podczas wrześniowej kampanii, przewieziono do obozów w Starobielsku, Ostaszkowie oraz Kozielsku. Następnie wymordowano ich, czego najsłynniejszym przykładem jest, tzw. zbrodnia katyńska.  Wymordowanie oficerów uderzyło bardzo mocno w polską inteligencję, ponieważ wielu z nich było oficerami rezerwy, którzy będąc cywilami pracowali jako lekarze, prawnicy, urzędnicy. Przyjmuje się, że zginęło wtedy około 15 tysięcy oficerów. Oprócz tego dokonywano ogromnych deportacji ludności w głąb ZSRR. Polacy ginęli tam masowo z powodu niskiej temperatury oraz nieludzkiej pracy. Starano się także zwalczać polską partyzantkę oraz państwo podziemne. W tym celu NKWD nawiązało ścisłą współpracę ze swoim niemieckim odpowiednikiem – Gestapo. Wspólnie ustalano strategię walki z polskim podziemiem. Czyniono to podczas konferencji, z których pierwsza miała miejsce  już 27 września 1939 roku w Brześciu nad Bugiem.

Zmiana nastąpiła warz z rokiem 1941 - 22 czerwca tego roku nazistowskie Niemcy dokonały inwazji na sowiecką Rosję. Tym samym ZSRR dołączyło do kolacji państw walczących z Hitlerem. Znajdowała się w niej także Polska. Dlatego też 30 lipca 1941 podpisano w Londynie tzw. układ Sikorski-Majski pomiędzy obydwoma krajami. Nawiązały one ze sobą stosunki dyplomatyczne. Zezwolono także na utworzenie w ZSRR armii polskiej, czego bezpośrednim skutkiem było powołanie II Korpusu Polskiego, bardziej znanego jako armia Andersa.