Rozpad ZSRR - skutki, przyczyny, przebieg

Radziecki kolos terytorialny i wpływ jaki wywierał na cały świat był niesamowity. Moskwa decydowała niemalże o połowie świata, władze tego kraju mieli wspaniale rozwiniętą aparaturę szpiegowską, inwigilację i politykę terroru i strachu. W pod koniec lat 90-tych mimo wspaniale rozwiniętych umiejętności wpływania na decyzje innych państw, imperium radzieckie zaczęło chylić się ku upadkowi.

Przyczyn było wiele, jedną z nich była sytuacja gospodarcza oraz rosnące napięcia etniczne które spowodowały, że władze na Kremlu traciły kontrolę nad rozwojem wypadków. Liczne bunty i wystąpienia ludności wchodzącej w skład Związku Radzieckiego zaczęły być uciążliwe. Problemy pojawiły się na Kaukazie, gdzie toczono wojny z Ormianami i Azerami, a także Rumunami i Rosjanami w Mołdawii. Dodatkowo sprawę upadku ZSRR potęgowały sytuacje w krajach partnerskich typu Polska czy Czechosłowacja. W marcu 1990 r. niepodległość ogłosiła Litwa a po niej wiele innych państw nadbałtyckich. W marcu 1991 r. odbyło się referendum na temat zachowania ZSRR jako odnowionej federacji równoprawnych, suwerennych republik. Wzięło w nim udział 9 spośród 15 republik. Republiki bałtyckie takie jak Litwa, Łotwa i Estonia ogłosiły pełną niepodległość i nie chciały wracać do poprzednich struktur. Ważną datą był czerwiec 1991 r.

W czerwcu 1991 r. Jelcyn zwyciężył w demokratycznych wyborach i rozpoczął ogromne reformy, na co liczył świat zachodu, który spokojnie przyglądał się powolnej agonii dawnego imperium. 1 lipca 1991 r. rozwiązano ostatecznie Układ Warszawski, wojska tego sojuszu przestały być zagrożeniem dla państw ościennych. Punktem kulminacyjnym, który ostatecznie przypieczętował los Związku Radzieckiego był nieudany zamach stanu w Moskwie w dniach 19-21 sierpnia 1991 r. przyspieszył on więc tylko rozkład ZSRR i emancypacje republik, które chciały opuścić dawnego gospodarza. 8 listopada 1991 r. przywódcy Rosji, Ukrainy i Białorusi ogłosili rozwiązanie ZSRR.

Świat poczuł ulgę. Po raz pierwszy opozycja w tym kraju mogła spokojnie próbować swych sił w wyborach parlamentarnych. Po tych wydarzeniach powołano Wspólnotę Niepodległych Państw. Mimo tak drastycznych cięć, zmiany szły jeszcze dalej. W 1992 r. rozkład ZSRR postępował dalej, a na początku 1993 r. Rosja zaczęła przeżywać kryzys, który ostatecznie położył kres imperium radzieckiemu. Gorbaczow stał się symbol zmiany Rosji z imperium radzieckiego na państwo demokratyczne, otworzył Rosję na zachód.

Dwie reformy Gobaczowa pierestrojka i głasnosti zapisały się w historii, a Michaił Gorbaczow jako ten który otrzymał pokojową Nagrodę Nobla za to, że nic tak naprawdę nie zrobił. Żartowano, że Gorbaczow popuścił cugle nic nie robiąc.