XX wieczna demokracja i jej funkcje

Wiek XX stał się jednym z najważniejszych okresów w dziejach światowej demokracji. To właśnie wtedy rozwinęła się ona najbardziej, rozpowszechniając się na kolejne kraje. Jednakże warto przy tym zaznaczyć, że demokracje w różnych krajach nie są sobie równe. I nie chodzi tu o aspekty jakościowe – demokracja lepsza, bądź gorsza – co raczej o sposoby działania, rodzaje rozwiązań itd. Stąd też w łatwy sposób zauważymy, iż demokracja amerykańska zupełnie nie przystaje do demokracji w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii czy w Polsce. Na czym polegają te różnice?

W Wielkiej Brytanii funkcjonuje monarchia parlamentarna, w której władzę sprawuje przede wszystkim rząd odpowiedzialny przed dwuizbowym parlamentem, podczas gdy monarcha spełnia jedynie funkcje reprezentacyjne. Sam parlament składa się z Izby Lordów oraz Izby Gmin. Do Izby Gmin odbywają są powszechne wybory. Cechą charakterystyczną dla demokracji Wielkiej Brytanii jest to, że scena polityczna zdominowana jest przez dwie największe partie – Partię Pracy oraz przez Partię Konserwatywną, z związku z czym system ten nazywa się systemem dwupartyjnym.

Inaczej wygląda to na terenie Niemiec czy Austrii, gdzie funkcjonuje system kanclerski. Zgodnie z systemem politycznym tych państw, najważniejszą postacią w państwowej polityce jest kanclerz, który stoi na czele rządu i wraz z nim odpowiada przed parlamentem. Na terenie Niemiec istotną rolę odgrywają również parlamenty krajowe, parlamenty poszczególnych landów. Zresztą taka forma państwowości nazywana jest federacją.

W Polsce funkcjonuje parlamentaryzm, przy czym warto zauważyć, iż jest on mocno rozparcelowany przez liczne partie polityczne, a poprzez to charakteryzuje się dużą niestabilnością. Najważniejszą rolę w państwie ze względów funkcyjnych pełni premier, który przewodzi rządowi, podczas gdy urząd prezydenta cieszy się największym uznaniem, ale i zarazem sam prezydent pełni przede wszystkim funkcje reprezentacyjne. Większość spraw istotnych w funkcjonowaniu państwa leży w rękach rządu i parlamentu, który głosuje nad projektami ustaw.

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w Stanach Zjednoczonych. Nie istnieją tam bezpośrednie  wybory prezydenckie, co raczej wybory senatorów w poszczególnych stanach. Dopiero ci wybierają człowieka na urząd Prezydenta Stanów Zjednoczonych i to właśnie on pełni najważniejszą funkcję w państwie, posiadając w swoich rękach ogromną władzę. System ten nazywa się prezydenckim.

Ciekawym przykładem demokracji jest również Szwajcaria, która jest federacją demokratyczną oraz parlamentarną. Ze względu na fakt, iż kraj ten jest mocno zróżnicowany narodowościowo – żyją tu Niemcy, Francuzi, Włosi, i Anglicy i Hiszpanie, Portugalczycy i wiele, wiele innych – jest on podzielony na kantony, w których doskonale  rozwinięta jest  demokracja lokalna. Ponadto Szwajcaria znana jest z szerokiego zakresu działalności demokracji bezpośredniej, która realizowana jest poprzez liczne referenda. To właśnie za ich pomocą Szwajcarzy decydują osobiście o najważniejszych sprawach kraju.

Choć demokracja rozpowszechniła się w XX wieku dość szeroko należy zauważyć, iż niejednokrotnie była ona powodem wywoływania licznych wojen. Nierzadko demokrację narzucano innym nacjom siłą. Tak było w wielu państwach Afryki, które po odzyskaniu niepodległości, po setkach lat niewolnictwa, zostały nagle rzucone na głęboką wodę demokracji. W znacznej większości państwa te, nie do końca poradziły sobie z problemami wolnego świata, pogrążyły się w licznych wojnach, które całkowicie zniszczyły gospodarkę.